ضرورت آموزشهاى علمى

از دير زمان، مردم اين مرز و بوم، به كارهاى مختلف از قبيل كشاورزى، صنعت، تجارت، زراعت و حرفه هاى گوناگون اشتغال داشته و زندگى خود را با مشاغل موروثى اداره مى كردند و عمر خود را، بدون اين كه كمترين آموزش علمى كسب كرده باشند مى گذراندند و تجارب استاد تنها از طريق مشاهده، به تازه واردها منتقل مى گرديد، او هم، چون بر كار مسلّط مى شد خود را استاد و بى نياز از كسب معلومات و آموختن آموزشهاى علمى مى دانست و آنچه را از ديگران آموخته بود، ضمن عمل به ديگران منتقل مى كرد.

به همين سبب، سالهاى متمادى گذشت و در كيفيت زراعت و كشاورزى، صنايع دستى، كسب و كار، مشاغل و فنون مورد نياز و علاقه جامعه، تغيير و پيشرفتى به وجود نيامد و حتّى يك لحظه نمى توانستند بيانديشند كه مى توانند در مشاغل موروثى، تحوّلى ايجاد كنند تا محصول متنوع، جالب و متناسب با ذوق مشترى عرضه نمايند و با زحمت كمتر، درآمد بيشترى به دست آورند.

آنان براى تبرئه خويش، مشاغل خود را «مشاغل سنتى» مى ناميدند و معتقد بودند بايد آنچه را كه به ارث به دست آورده اند، به نسل بعد از خود تحويل دهند. سرانجام علم و آموزشهاى علمى گسترش يافت و جامعه در عمل، به ارزش و توان آن واقف گرديد; مثلا به زارع آموختند كه با اصول علمى، به راحتى مى تواند آفات را دفع كند و زمين را براى بهره گيرى بيشتر، آماده سازد و با نيروى كمتر، بهترين و بيشترين محصول را به دست آورد. به مقدار نياز از آن استفاده كند و مازاد را برحسب اصول علمى براى خود و جامعه ذخيره نمايد و يا به كشورهاى مورد نياز صادر كند.

شغل و يا مسؤوليت مورد بحث ما (مديريت و معاونت كاروان) نيز يكى از نمودارهاى مشاغل سنتى است. همگان كيفيت حاجى بردن و مشكلات آن را در قديم مى دانند و با سيستم و نظام حمله دارى آن روزگار آشنايى دارند، واقعاً آنها براى تهيه مسكن، همراه بردن وسائل طبخ و مواد غذايى، پيداكردن گمشده هاى خود، تهيّه جا براى برگشت و... چه زحمات طاقت فرسايى را متحمّل مى شدند و سرانجام نه خود راضى بودند و نه زايران آنها!

اما امروزه بحمدالله سازمان حج و زيارت در تمام قسمتها، تحوّلى به وجود آورده و همه ساله با استفاده از تجارب علمى و عملى، امكانات بهترى در اختيار زايران قرار مى دهد كه بطور اختصار عمده ترين و مهم ترين آنها را ياد مى آوريم:

1 ـ پذيرايى از زايران در فرودگاه جده، به نحو مطلوب با نيروهاى كارآزموده و ثابت در فرودگاه و صرفه جويى چشمگير در انتقال وسائل به فرودگاه توسط مأموران كاروانها.

2 ـ ارشاد و هدايت زايران به مسائل ايمنى و بهداشتى و آگاه كردن آنها به اهميت سلامتى خود در عربستان، توسط مأموران هيأت پزشكى در فرودگاه جده.

3 ـ استفاده از بهترين اتوبوسهاى «النقابة العامه للسيارات» در وقت مناسب و بدون اتلاف وقت به خاطر ايجاد روابط حسنه با مسؤولان بالا.

4 ـ اجاره منازل با امكانات اوليه و توزيع آنها بين زايران به وسيله قرعه.

5 ـ تهيه بهترين و مناسب ترين مواد غذايى بطور عمده و توزيع آن بين كاروانها.

6 ـ تقويت و تجهيز هيأت پزشكى، با نيروى انسانى كافى و داروى لازم و ايجاد درمانگاههاى متعدد.

7 ـ تشكيل ستادهاى مختلف جهت رسيدگى به مشكلات زايران و شكايات آنان.

8 ـ تقويت امداد گمشدگان بويژه در منا.

9 ـ توجه خاص به مشكلات منا و ايجاد راه حلهاى عملى و كارساز، از جمله استانى كردن كاروانها و مشخص نمودن آنها با رنگ هاى مختلف.

10 ـ در نظر گرفتن موقعيت مناسب براى محل چادرهاى منا و ملزم نمودن مؤسسه مطوفين به پذيرش پيشنهادهاى سازمان.

11 ـ محوّل نمودن مسؤوليت نظافت، خارج كردن زباله ها، روشنايى، خنك كردن و مفروش نمودن چادرها، به مؤسسه مطوفين و آزاد كردن مديران از درگيرى با اينگونه مسائل.

12 ـ تغيير كلى در نحوه پذيرايى در عرفات و منا و رعايت جوانب ايمنى و سلامتى زايران.

13 ـ طرح جديد قربانى و تشويق زايران به استفاده از مسلخ هاى اتوماتيك.

14 ـ نظارت و اشراف كامل بر كلّيه مسائل رفاهى زايران و بر عملكرد مديران كاروانها و ارزشيابى آنان.

گفتنى است كه اجراى بسيارى از موارد فوق و پذيرش و انقياد مسؤولان مختلف سعودى، مرهون مذاكرات و تلاشهاى ثمربخش هيأت بلندپايه سازمان حج و زيارت است.

هيأت عاليرتبه سازمان حج، همه ساله در ماه جمادى الثانى (طبق برنامه تنظيم شده) با وزير حج عربستان و مسؤولان و كارگزاران واحدهاى ذى ربط ملاقات و مسائل مبتلابه را طرح و حل مى كنند.

اين ملاقات، در حلّ مشكلات و رفع موانع، نقش مهمى را ايفا مى كند; زيرا هيأت ايرانى با استفاده از تجارب سالهاى قبل و بهره گيرى از نظرات مسؤولان واحدهاى مختلف، از موضع قدرت با مقامات سعودى مذاكره مى كنند و به نتايج مطلوب نايل مى گردند.