شرحی برحدیث الدنیا مزرعة الآخرة نسخه متنی

بدان! كه دستورهاي خدا بر دو گونه است؛ واجبات و مستحبّات، كه واجبات اصل سرمايه و ركن تجارت است و مستحبّات، سود و نردبان ترقي به درجات بالاست. در حديثي از پيامبر صلي‏الله‏عليه‏و‏آله آمده است:

قال الله تعالي: «ما تقرّب إليّ المتقرّبون بمثل أداء ما افترضتُ عليهم، ولايزال العبد يتقرّب إليّ بالنوافل حتّي أحبّه، فإذا أحببته كنت سمعه الذي يسمع به و بصره الذي يبصربه و لسانه الذي ينطق به». 12

خداي تعالي مي‏فرمايد: تقرّب‏جويان درگاهم، به چيزي همانند اداي فرايض، به درگاهم نزديك نشوند و هماره بنده با نافله‏ها و مستحبّات به من نزديك مي‏شود تا آن جا كه من او را دوست مي‏دارم و آن گاه كه دوستش داشتم، گوش و چشم و زبان او خواهم بود كه با آن‏ها مي‏شنود و مي‏بيند و سخن مي‏گويد. ]يعني همه مجاري ادراكي و تحريكي او تحت ولايت خدا درآيد و به ياري او از لغزش‏ها مصون ماند[ .

اي جوينده! موفق به اجراي اوامر الهي نخواهي شد مگر با مراقبت و حسابرسي قلب و جوارحت در تمام لحظه‏ها، و نفسهايت از بام تا شام، و بدان كه واقعا خداي تعالي از باطن تو آگاه است و بر ظاهر و باطن تو اشراف دارد و قدرتش بر تمام حالت‏ها و نگاه‏ها و گام‏ها و ساير حركات و سكنات تو احاطه دارد. پس در جهان پيدا و پنهان، هيچ ساكني، آرام و هيچ متحركي ناآرام نخواهد بود، جز با اراده و اطلاع خدايي كه فرمانرواي هستي و حكمران آسمان‏هاست.

پس اي بيچاره! ادب محضر الهي را در نهان و عيان رعايت كن. به سان ادب داشتن بنده ذليل نزد ارباب مقتدر و غالِب. سعي كن كه مولايت، در جايي كه تو را منع كرده، تو را حاضر نبيند، و در كاري كه بدان دستور داده تو را غايب نبيند؛ كه همين است معناي تقوايي كه خداي تعالي به آن دستور داده13 و در كتاب گرانقدرش (قرآن كريم) فوايد فراواني بر آن مترتب كرده است، مثلاً مي‏فرمايد:

إنّ الله مع الذين اتقوا و الّذينِ هم محسنون . 14

حقّا خدا با كساني است كه متّقي هستند و كساني كه اهل احسانند.

و من يتق الله يجعل له مخرجا و يرزقه من حيث لايحتسب. 15

و هر كه پروا پيشه كند، خدا، راه گشايشي بر او قرار دهد و از جايي كه گمانش نمي‏رود، روزي دهد.

و حالت تقوا به وجود نخواهد آمد، جز با مواظبت از عمر كوتاه خود با توزيع اوقات و نظم و ترتيب دعاها و برنامه‏ها از بامداد تا شامگاه. بنابراين، به دستورهاي الهي كه بر تو عرضه مي‏شود، گوش جان بسپار! سعي كن پيش از طلوع فجر بيدار شوي و بايد اولين چيزي كه بر دل و زبانت جاري مي‏شود، ذكر خداي تعالي باشد و تا بيدار مي‏شوي بگو:

«الحمدللّه الذي أحيانا بعد ما أماتنا و إليه النشور. أصبحنا و أصبح الملك للّه و العَظَمة للّه و السلطان للّه و العزّة للّه و القدرةُ للّه. أصبحنا علي فطرة الإسلام و علي كلمة الإخلاص و علي دين نبيّنا محمّد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله و علي ملّة أبينا إبراهيم حنيفا مسلما و ما كان من المشركين».16

اللهم! إنّا نسألك أنْ تبعثنا في هذا اليوم إلي كلِّ خير و نعوذبك أنْ نجترح فيه بسوء و نجرّه إلي مسلمٍ بقولٍ أو عملٍ. نسألك خير هذا اليوم و خير مافيه. و نعوذبك من شرّه و شر مافيه.

هر گاه لباس مي‏پوشي، به انگيزه اطاعت فرمان الهي ـ كه ستر عورت را واجب كرده ـ بپوش و بپرهيز از آن كه به نيّت خودنمايي بپوشي.

هرگاه جهت اجابت مزاج مي‏روي، با پيش نهادن پاي چپ وارد و با پاي راست خارج شو، 17 و چيزي كه نام الله تعالي برآن است همراه مبر و هنگام ورود بخوان:

بسم الله و بالله أعوذ بالله من الرجس النجس الخبيث المخبّث الشيطان الرجيم.

و هنگام خروج بگو:

الحمدللّه الذي أذهب عنّي ما يؤذيني و أبقي عليّ ما ينفعني، يالهانعمة. 18

هرگاه خواستي وضو بگيري، مسواك زدن را فراموش مكن، كه مايه پاكي دهان و رضايت پروردگار است. 19 و يك نماز با مسواك، برتر است از هفتاد نماز بي‏مسواك. 20

براي وضو، رو به قبله بنشين كه بهترين نشستن همان است كه رو به قبله باشد21 و بگو: بسم الله الرحمن الرحيم.

سپس دستهايت را بشوي و بگو: «اللهم! إنّي أسالك اليمن والبركة و أعوذُبك من الشُؤم والهلكة».

آن‏گاه وضو را به قصد مجوز نمازي كه براي خدا باشد، بگير و سه بار ـ و هر بار با مشتي آب ـ مضمضه و سه بار استنشاق كن!

و هنگامي كه آب در دهان مي‏گرداني بخوان: «اللهم لقني حجتي يوم ألقاك و انطق لساني بذكرك».

و به وقت شست‏وشوي داخل بيني: «اللهم! لاتحرّم عليّ طيّبات الجنان و اجعلني ممّن يشمُّ ريحها و رَوْحها و طيبها».

و هنگام شستن صورت: «اللهم بيِّضْ وجهي يوم تسودّ فيه الوجوه و لاتسوّدْ وجهي يوم تبيضُّ فيه الوجوه».

و به هنگام شستن دست راست: «اللهم! أعطني كتابي بيميني والخلد في الجنان بشمالي و حاسبنْي حسابا يسيرا».

و وقت شستن دست چپ: «اللهم لاتعطني كتابي بشمالي ولاتجعلها مغلولةً إلي عنقي و أعوذبك من مقطعات النيران».

و هنگام مسح سر: «اللهمّ غشّني برحمتك و بركاتك».

و هنگام مسح پاها: «اللهمّ ثَبِّت قدمي علي الصراط يوم تزلّ فيه الأقدام و اجعل سعيي في ما يرضيك عنّي يا ذا الجلال و الإكرام». 22

در پايان وضو بگو: «اللهمّ! إنّي أسألك تمام الوضوء و تمام الصلاة و تمام رضوانك في الجنّة». 23

و هنگامي كه خواستي وارد مسجد شوي بگو: