سيدمحسن سعيدزاده خوانديم كه برخي با تحصيلات بانوان مخالفند و اين مخالفت را مستند به ظواهر برخي روايات ميكنند. در دو قسمت قبل به بررسي ادلّه مخالفان پرداختيم و آنگاه گفتيم كه اين ديدگاه با آيات قرآن هماهنگي ندارد. اينك در ادامه به اين موضوع خواهيم پرداخت كه منع تعليم زنان، با سنّت پيامبر(ص) و ائمه عليهمالسلام منافات دارد. در ادامه به ارزيابي ادله موافقان خواهيم پرداخت. ذكر منابع و مأخذ نيز بخش پاياني بحث است كه خواهد آمد. در همين جا علاقمنديم به اين واقعيت اشاره كنيم بيشتر اين مخالفتها همچون بسياري از محدوديتهاي ديگر مربوط به علما و صاحبنظران اهل سنّت است و نه شيعه.مخالفت با سنت پيامبر(ص) و ائمه(ع)سنت شامل كردار، گفتار، امضا و تقرير معصوم (ع) ميشود، اما در اين بخش، تنها سيره عملي آن بزرگواران مورد نظر قرار گرفته است و گفتار معصومين به عنوان دليل موافقان بطور جداگانه خواهد آمد.
ياران و راويان پيامبر(ص):
امةالفارسيه كه راهنماي سلمان فارسي در اسلام بوده است، اسماء بنت ابيبكر، اسماء بنت عميس، اخت عمره، امّ انس، امّ ايمن، امّ حبيبه، امّ خرام بنت ملخان، امّ الحصين، امّ خالد بنت خالد، امّ رومان، امّ سليط، ام سليم، امّشريك، ام عطيه، امّالعلاء، لبابه (امّالفضل)، ام كلثوم، امّمبشر، امّهاني خرامه، خساءبنت خذام، خوله بنت ثاو، فوله بنتحكيم، زينبالعطازه و همسران آن حضرت و تعداد بسيار ديگري.ياران امام علي(ع):امّالحسن النخعيه، امحكيم بنتعمرو، امامة بنت ابيالعاص، نضرة الازدية، اسماء بنت عميس، زبراء، امّ خداش، ام ذريح العبدية كه در جنگ جمل در ركاب علي (ع) بود، بكاره هلاليه كه در جنگ صفين در ركاب امير مؤمنان(ع) بود و زني فاضل و شاعر بوده است.ياران امام حسن(ع):حبابة و البية، فاطمه دختر همين حبابة و فاطمه بنت علي.ياران امام حسين(ع):فاطمه بنت حبابة الوالبية.
سيره حضرت فاطمه(س):
حضرت امام حسن عسكري(ع) گفت: دو نفر از زنان يكي مؤمن و ديگري معاند (= كينه ورز) در مورد يكي از مسايل ديني بگو و مگو كردند اص ، حضرت فاطمه(س) به او پاسخ دادند. او سؤال دوم خود را مطرح كرد و آن حضرت جواب داد، آنگاه سومين سؤال را مطرح نموده و جواب گرفت تا به ده سؤال و پاسخ رسيد. پس از اين، از كثرت سؤال خجالت كشيده گفت: من بر تو سخت نميگيرم اي دختر فرستاده خدا!فاطمه فرمود: به نزدم بيا و هر چه ميخواهي از من بپرس.»(2)برخي از زنان پيامبر(ص) از جمله اطمه رفت··· ، حضرت فاطمه(س) به او پاسخ دادند. او سؤال دوم خود را مطرح كرد و آن حضرت جواب داد، آنگاه سومين سؤال را مطرح نموده و جواب گرفت تا به ده سؤال و پاسخ رسيد. پس از اين، از كثرت سؤال خجالت كشيده گفت: من بر تو سخت نميگيرم اي دختر فرستاده خدا!فاطمه فرمود: به نزدم بيا و هر چه ميخواهي از من بپرس.»(2)برخي از زنان پيامبر(ص) از جمله امّسلمه، حفصه و زينب بنت حجش و عايشه، اهل دانش بودهاند؛ حتي در خصوص دو نفر اول به توانايي نوشتن آنان نيز تصريح شده است.(3)
ياران عليبن الحسين(ع):
امالبراء:ياران امام باقر(ع):امّهاني، خديجه بنت عمر (كه امام باقر (ع) عموي اوست)، همسر امام محمد باقر(ع) كه مادر عبداله ميشود و نيز امالخير.ياران امام صادق(ع):ام اسحاق بنت سليمان، امالبراء، ام بكر، ام الحسن بنت عبداله، ام سعيد، ام سلمه (ام محمد بن مهاجر)، ام عيسي (ام فروه) امرأة الحسن الصيقل، جدة ابيطاهر، جوهره الجويره، امرأة عيسي بن موسي الهاشمي، حمارة بنت الحسن (حمارة بنت رجاء) حسنيّه، رباب زن داوودبن كثير رقّي سالمة، سلمي و سعيده و منّه خواهران محمدبن ابيعمير، سعيده (كنيز اما صادق(ع)) عمةالحسن بن مسلم، عمة حجدبن زياد، عمة محمدبن مارد، غنيمة بنتالازدي و فاطمه دخترش.ياران امام موسي(ع):امّ احمد بنت موسي و سعيده.ياران عليبن موسي(ع):حكيمة بنت موسي ـ كلثم بنت سليم.ياران امام محمد جواد(ع):زهرا امّ احمد، زينب بنت محمدبن يحيي.ياران امام عليالنقي(ع):كلثم كرخيه، حكيمة دختر آن حضرت.ياران امام حسن عسكري(ع):زينببنتعبداله، حكيمه خواهر ايشان، نسيم.يار امام زمان(عج):نسيمخادمايشانراميتواندر زمره ياران آورد.
علماي بزرگ و آموزش زنان
امّ علي كه گويا زن شهيداول است، زني فاضل، باتقوا، عابد و فقيه بود، بگونهاي كه شهيد او را ستودهوبهزناندستورميدادكهبهويمراجعه كنند.(4)فاطمه امّ الحسن معروف به ستالمشايخ بنتالشهيد محمدبن مكي العاملي الجزيني زني عالم، فاضل، صالح، عابد و فقيه بوده است. شيخ حر عاملي مينويسد: من مدح و ثناي او را از مشايخ شنيدهام. وي از پدرش و از «ابن مُعيه» (شيخ اجازهاش)حديثنقلكردهاست. پدرش از او تمجيد كرده، زنان را به او ارجاع ميداده است.(5)آمنه بيگم دختر محمد تقي مجلسي (مجلسي اول) زن دانشمندي بوده است. همچنين همسر محمد صالح مازندراني نيز مجتهد بود و شرح بر الفيه و شواهد سيوطي در ادبيات تازي از اوست.(6)ذكر نام اين سه بانوي بزرگ، تنها نمونهاي از هزاران زنِ فاضل و عالم بود. كساني كه در اين زمينه جوياي تحقيقات بيشترند به كتابهاي مربوط رجوع كنند.مسائليكهدرفقهتوسطراويانزننقل شده است بسياراست و شامل بسياري از ابواب فقهي ميشود.
لطفا منتظر باشید ...
