سفال و سرامیک نسخه متنی

زيباترين ظروف يكرنگ، نوع سفيد آن است كه خاك آن به تقليد از خاك چيني دوره سونگ، توسط سلجوقيان و خوارزمشاهيان بكار برده شده است. اين گروه سفالينه دارايبدنه بسيار نازك و لعابي شفاف هستند. از نظر تزئين نيز گوناگون و مهمترين آن شامل انواع زير مي باشد :

الف - ظروف سفيد رنگ ساده

ب - ظروف سفيد رنگ مشبك

ج- ظروف سفيد رنگ قالب زده با نوشته كوفي

د - ظروف سفيد رنگ با لعاب لاجوردي پاشيده

اقسام ظروف سفيد رنگ، شامل كاسه، پياله، كوزه، ابريقو آبخوري است. توليد و ساخت اين نوع سفالينه بيشتر در شمال و شمال شرقي ايران مانند نيشابور و جرجان مرسوم بوده است . كاوشهاي ري نيز نمونه هائي از اين نوع سفالينه بدست داده است.

همچنين ظروف يكرنگ غير از سفيد، عموما از رنگهاي فيروزه اي، آبي و لاجوردي نيز با مشخصات بالا ساخته شده است.

نوع ديگر ظروف سفالين يكرنگ با تزئين قالب زده همراه است .تزئينات عموما شامل طرحهاي طوماري، كتيبه كوفي، مجالس رقص و نوازندگي، شكار و نقوش انسان و حيوان است كه اغلب روي شانه ظروف به صورت قالب زده آرايش شده است. در كاوشهاي جرجان و نيشابور قالب اصلي اين ظروف نيز كشف گرديده است . اشكال ظروف متنوع شامل كوزه، تنگ، كاسه، ابريق و پياله و گلدان است كه با كف حلقه اي بدنه محدب برنگ فيروزه اي و لاجوردي ساخته شده است.

در اين دروه ظروفي دسته دار با بدنه 8 ضلعيو كف بلند مدور ساخته شده كه در خور مقايسه با ظروف فلزي همزمان خود مي باشد.

ساخت ظروف با لعاب يكرنگ در اغلب مراكز سفالسازي ايران، در تمام ادوار اسلامي ادامه داشته و در دوره سلجوقي و خوارزمشاهي به شكوفائي مي رسد. هنرمندان سفالگر ايراني در بين رنگها از دو رنگ آبي و فيروزه اي بيشتر استفاده كرده اند و علت آن احتمالا ملايم و آرام بخش بودن رنگ و سهولت تهيه آن بوده است.

در صنعت كاشي سازي نيز لعاب يكرنگ فراوان بكار گرفته شده و كاشيهاي گوناگون يكرنگ زينت بخش بناهاي مذهبي و غير مذهبي ايران است. سفالينه با تزئين زير لعاب :

شيوه نقاشي و تزئين سفالينه در زير لعاب از اوايل اسلام بويژه در قرون سوم و چهارم هجري در مراكز سفالسازي شمال و شمالشرقي ايران مرسوم بوده است. در دوره سلجوقي، خوارزمشاهي، ايلخاني و تيموري تحول تازه اي در تكنيك اين نوع ظروف پديد آمد، باين ترتيب كه سفالگران ادوار ياد شده بجاي لعاب سرب از لعاب قليائي براي پوشش و آرايش سفال استفاده كرده اند.