دو معنا براى " يوم التغابن "
معناى اول
يك لقب ديگر قيامت كه قرآن ذكر فرموده است " يوم التغابن " است . تغابن از ماده " غبن " است . " غبن " داريم و " غبن " كه معانى نزديك به هم دارند . اين مصرع از صبيان است :" غبن در زرها زيان است و غبن در رايها " .اين ديگر اصطلاح بازارى است كه در يك معامله و داد و ستدى كه كسى انجام مى دهد اگر كمتر از آنچه كه
داده است بگيرد اسمش مى شود " غبن " . اين در مال است . اگر انسان در فكر ضرر كند مى شود " غبن " . به هر حال
ماده " غبن " مربوط به از دست دادن سرمايه است . قيامت روز " تغابن " است . " تغابن " به اصطلاح علماى صرف
از باب " تفاعل " است و در معناى باب " تفاعل " اشتراك است . وقتى كه دو نفر يا بيش از آن در كارى شركت
داشته باشند گاهى آن را در باب " تفاعل " بيان مى كنند . " تضارب زيد و عمرو " يعنى زيد و عمرو هر دو در
عمل زدن شريك هستند . " تغابن " يعنى مشاركت كردن در غبن .بعضى از مفسرين جنبه باب تفاعل اين كلمه را
درنظر نگرفته اند و همين قدر گفته اند كه روز قيامت روز غبن است
روز مغبونيت است
به اين معنا كه هر
كسى احساس مغبونيت مى كند
هم سعيد احساس مغبونيت مى كند و هم شقى .يك مثال عادى بازارى مى زنيم . اگر معامله يك زمين پيش بيايد
عده اى آن را مى خرند و عده ديگرى سرمايه
خودشان را صرف آن نمى كنند و صرف چيز ديگرى مى كنند . بعد كه اين زمين ترقى مى كند هر دو دسته احساس
مغبونيت و ناراحتى مى كنند . آن كسى كه نخريده احساس مغبونيت مى كند كه عجب معامله مفتى پيش آمد و
انجام ندادم و آن كسى هم كه معامله كرده است باز ناراحت است كه چرا كم خريدم
اى كاش بيشتر مى خريدم .