دفتر زندگاني هر يك از ما، داراي شش فصل است؛ «نوباوگي» آغازين مرحله آن بوده، كه با نازها و نيازهاي خاصي همراه است. «كودكي» فصل دوم است كه شروع سرگرمي، بازي و لذت از خوردنيها، نوشيدنيها و پوشيدنيها خواهد بود و در پي آن «نوجواني» است، كه چون نوروزي زيبا و دلپذير از راه ميرسد و همانند مرز ناپيدايي - بين كودكي و جواني - ميماند، دوراني حساس، پر هيجان، همراه با كنشها و واكنشهاي فراوان جسمي روحي و همگام با تندبادهاي فكري و فرهنگي خواهد بود، به گونهاي كه انبوه بيشماري از درون نوجوان بيخبرند و اطرافيان، گاه او را هنوز كودكي خردسال دانسته و گاهي انتظاري برتر از تواناييهاي موجود در او، دارند!
تضاد محيط اطراف و نگاه افراد به نوجوان، پارهاي زمانها او را به عكسالعملهاي تندي واميدارد، به طوري كه گاه ميخروشد و چون تندري رعد آسا ميآشوبد، با موضعگيريهاي پيدا و پنهان خود، خشم و ناراضي خويش را اظهار ميكند و بدان مرحله ميرسد كه براي اظهار وجود و اعلان موضع، به طور آشكار به لجاجت ميپردازد!
در پي اين ويژگيها، مقدمات ورود به «فصل جواني» فراهم ميشود؛ آشنايي با برخي آداب و تشريفات اجتماعي، احساس مالكيت نمودن برخي اشياء، روييدن غرور جواني بر صورت و بدن، فرا رسيدن زمانهاي حساس تصميمگيري نسبت به تحصيل، نوع رشته و حتي آينده عمر و يا پر كردن لحظهها تا زمان تصميمگيري و به دنبال آن موها را هر روز به سبكي شانه زدن[1] و لباسها را به گونههاي مختلف و رنگهاي متضاد پوشيدن، همه و همه نشانههاي شخصيتيابي و حضور جدي در جامعه - با نام دروه جواني - خواهد بود.
فصل جواني، مقدمة دوران ميانسالي و كهنسالي است و چهارمين فصل از دوران شش گانه زندگاني محسوب ميشود. در اين ايام بلوغ عقلاني، جسماني، عاطفي، شرعي و حتي اقتصادي در انسان پايدار ميشود و نگاه دقيق و محاسبه گرانه ديگران، جوان را به احساس مسئوليت فرا ميخواند.
توانمندي چشمگير بدني، چابكي و چالاكي در ورزش، تأثيرپذيري بسيار در هنگامههاي مناسب، ظرافت ايجاد ارتباط با جوان، نشاط فراوان، لذت از تفريح، خوراك، نشست و برخاستها، شوق چشمگير به زيبايي، هيجان، مبارزه فردي، مسابقه و علاقه افراطي به شهرت در محله، شهر، كشور و حتي جهان همراه با چاپ عكس در صفحات مجلات و روزنامهها از ويژگيهاي دوره جواني است.[2]
[1] . ر.ك: بعد از اسلام چه ميگوييد؟، دكتر اريك برن، ترجمة مهدي قراچه داغي، ص 198. [2] . نك: حديث شورانگيز جواني در بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي، ص 1 تا 15؛ طرح بحث جوان، مركز تحقيقات كامپيوتري علوم اسلامي قم، مقدمه، ص 1؛ براي خوشبختي و موفقيت آفريده شدهايم، دكتر موريل جيمز و دكتر دورتي جنگواره، ترجمة دكتر حسن قاسم زاده، ص 79.