بايد از رفتار و گفتاري كه ماية رنجش دوست ميشود، به شدت پرهيز كرد تا دوستيها استمرار يابد.
علي ـ عليه السلام ـ ميفرمايد:
اِذَا احْتَشَمَ الْمُؤمِنُ أخَاهُ فَقَدْ فارَقَهُ.
زماني كه انسان دوست خود را ناراحت و خشمگين ساخت، زمينة جدايي را فراهم ساخته است.[1]
در اين حديث شريف واژة «احتشم» به كار رفته است كه به معناي خشمگين و شرمنده ساختن ديگري است.
سخنچيني و نيز پذيرش كلام سخن چين از عوامل پراكندگي دوستان و نابودكنندة رشتههاي مودّت است. دوستان خوب بايد به يكديگر اعتماد داشته باشند؛ از پذيرش كلام سخن چينان بپرهيزند و چنان چه شنيدن گفتار اين گروه ذهنيّتي منفي در آنها پديد آورد، مطلب را به نحو مناسب با يكديگر در ميان نهند تا زمينة هر گونه كدورت و جدايي از بين برود.
علي ـ عليه السلام ـ ميفرمايد:
هر كس به حرف اشخاصي سخن چين اعتماد كند، دوست خود را از دست خواهد داد.[2]
هر كس سخن بدخواه و سخن چين را باور كند، دوست خود را تباه كرده است.[3]
در اين موارد، زودباوري عامل جدايي دوستان است. دوستي اقتضا ميكند كه گفتار سخن چينان را دروغ شماريم و در برابرشان باشيم تا بدين وسيله هم آنها زشتي كار خود را در يابند و هم دوست خويش را از دست ندهيم.
[1] . نهج البلاغه، حكمت 480. [2] . نهج البلاغه، حكمت 239. [3] . عبدالواحد آمدي: تصنيف غررالحكم و دررالكلم، ج 2، ص 658.