حمد خداي را كه ما را به دين پاينده و دائم و صراط مستقيم هدايت نمود، و درود برآنكس كه خداوند او را بر اين امت رو سپيد با شريعت يكتاپرستي سهل و آسان مبعوث نمود، و برآل او كه راهنمايان مردم و پاك شدگانِ از پليديها هستند.
پس از حمد و سپاس، اين خادمِ علوم ديني، و طالب حقايق شرعي، محمّد فرزند مرتضي، معروف به محسن ـ كه خدا حال او را نيكو گرداند و سرانجامش را بسوي آن رفيق اعلي قرار دهد ـ چنين ميگويد كه اين كتاب «منهاج النجاة» است، كه من آن علمي را كه نجاتِ در آخرت بدان متوقف است، و طلبِ آن بر هر مرد و زنِ مسلمان واجب ميباشد چنانچه در سنت طاهره آورده شده در اين كتاب بيان نمودم، و به بعضي از آن اموري كه موجب دستيابي به درجاتِ عاليه است اشاره نمودم و آن را به درخواستِ بعضي از برادران به رشتة تحرير درآوردم، اميد كه به لطفِ خداي متعال، آن برادر و ساير مؤمنين از اين كتاب بهرهمند گردند.
بدانكه بهترين هادي و راهنما به سوي حضرتِ حق، پيامبر ما حضرت محمّد ـ صلي الله عليه و آله ـ است و پس از آن بزرگوار، آن دو بازماندة از آن بزرگوار و آن دو جانشين حضرتش يعني كتابِ خدا، و عترت آن بزرگوار كه اهل بيت حضرتش باشند، ميباشد، كه ايندو هرگز از هم جدا نشود تا بر سر حوض بر آن بزرگوار وارد شوند، پس هر كس به ايندو چنگ زند هرگز گمراه نگردد و نلغزد، و آنكس كه در پي راه يافتن از غير اين دو باشد بلغزد و گمراه شود، و هر كس اين دو را امام و پيش روي خود قرار دهد او را بسوي بهشت برند، و آنكس كه اين دو را پشت سر گذارد او را به آتش درآورند. نجات در سراي آخرت، موقوف بر تحصيلِ ايمان و تقوي است، و هر يك از اين دو خصلت در رابطه با ديگري بوده و از آن كمك ميگيرد، ايمان از حيث رتبه شريفتر و عظيمتر و برتر است. ولي سرانجام نيك جز با تقوي ميسّر نميشود، و هدايت جز براي متّقين و پرهيزگاران نيست، و ايمان عبارت از اعتقاد به اركان پنجگانه كه توحيد عدل و نبوت و امامت و معاد است ميباشد، و تقوي عبارت از امتثال اوامر حق تعالي و اجتنابِ از نواهي او است، و تقوا را ظاهري است كه همان تقواي جوارح و اعضاء بدن است كه با انجام طاعات ظاهري، و خودداري از معاصيِ آشكار تحقق مييابد، و باطني دارد كه تقواي دلها است و به خالي بودنِ دل از خصلتهاي زشت، و آراستن آن به اخلاق پسنديده و نيكو محقق ميشود.
پس ايمان علم و اعتقاد است، و تقوي، عمل و راستي و درستي در گفتار و كردار، پس اين دو، دو مقصد است و براي هر يك ابوابي است.
و بالله التوفيق