اگر خبر قيامت و آخرت احسن الحديث است لذيذترين و شيرينترين سخنان است، دلنشينترين كلمات است پس چرا مسلمانها از قرآن لذت نمىبرند! كسى شوقى ندارد كه ببيند خدا از آرامگاه ابدى چه مىفرمايد؟
جواب! مسلمانها كارشان به جائى رسيده است كه در آخرت به شك افتادهاند، از بس حب دنيا دارند از هنگام بيدارى تا موقعى كه مىخوابند همهاش در فكر است زندگى دنيايشان مرفه گردد تمام هم و غمشان همين است. نمىگويند عقب كسب نرو، نمىگويند زندگى نكن مىگويند تمام همت همين نباشد الدنيا مزرعة الاخرة آيا در دارالرحمه بيشتر مىمانى يا در خانهاى كه دارى؟ اينكه آشكار است پس فكر هر جا كه بيشتر مىمانى بيشتر باش.
هر كس به خودش بگويد مثلاً اينجا نود سال مىخواهى بمانى خوب! آنجا نود هزار سال... بلكه حساب ندارد بايد بمانى پس بدون ترديد فكر آنجا بايد بيشتر باشى. چقدر بايد شبانه روز از عمرت استفاده ببرى اى بيچاره مال دار كه در دنيا نه روز آرام دارد و نه شب خواب و در آخرت هم وضعش چنين است، واقعاً خسرالدنيا والاخرة تا پهلوى هم مىنشينيد حرف دنيا مىزنيد. گاهى شده پهلوى هم كه مىنشينيد از پس از مرگ صحبت كنيد از هم بپرسيد در قبر از چه سوال مىكنند يا برويد پيش عالمى كارهايتان را درست كنيد؟ يا مثلاً فشار قبر كه هست آيا همين قبر جسمانى1 است يا محل روح در برزخ است؟ غرض، آدمى بايد در فكر سفرش باشد ببيند چه بسرش مىآيد. بيست و چهار ساعت مىگذرد تمام هم و غم بر سر زندگى دنياست اگر مثلاً كمى بدهكارى پيدا كرد چه بر سرش مىآيد؟ آيا فرداى قيامت نمازهايت پذيرفته مىشود، روزه هايت لايق اين درگاه است؟
نشنيدهايد اين روايت را: يك نفر آمد خدمت رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) عرض كرد دختر من روزه بر او سخت گذشته است اذن بدهيد امروز را افطار كند در اثر اينكه طاقت ندارد. رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: او كه روزه نيست، به او بگو قى كند. البته به اعجاز رسول خدا صورت ملكوتى صورت ملكى پيدا كرد قى كرد تكه مردارى (عبارت روايت علقه يعنى قطره خون بسته شده) از دهان دختر روزه دار بيرون آمد رسول خدا فرمود: به او بگوئيد ساعت قبل نشسته بودى پيش كسى آن وقت غيبت مىكرديد(220) .
روزهاش را خراب مىكند فردا كه مىبيند اين روزهاى كه اين قدر، به آن دلخوش بود واخورد جزء اعمال مقبوله نشد چه به سرش مىآيد. در تعقيب نماز مىخوانيم اللهم انى اعوذ بك من نفس لا تشبع و من قلب لا يخشع و من علم لا ينفع و من صلوة لا ترفع و من دعاء لا يسمع(221) واى، اگر نمازم پذيرفته نشود، روزهام مقبول نشود واى اگر دعايم اجابت نشود.
چنين نفوسى كه جز خود خواهى و دنيا دوستى چيزى ندارد هيچ وقت از قرآن خوشش نمىآيد، هيچ وقت راضى نيست از قيامت اطلاعى پيدا كند، هيچ وقت نمىخواهد از وطنش خبردار گردد.
تا اينجا مقدمه بود. امروز مىخواستم كلمه احسن الحديث را قدرى تشريح كنم، شما را آماده كنم، گزارش عجيبى از گزارشات دلربا، شوق دهنده و هم ترساننده. آياتى كه اول منبر بيان شد ترجمه مىكنم:
يوم ترى المومنين و المؤمنات يسعى نورهم .
آرامگاه ابدى چه اوضاعى است آن روز، روزى است كه مىبينى تمام مومنين و زنهاى مومنه هر كس با ايمان مرده باشد از خودش نور افشانى مىكند نورهم در آن دلى كه حب خدا و محمد و آل محمد بوده است نور افشانيشان از پيش رو و سمت راست است بين ايديهم جلويشان و بايمانهم از طرف راستهايشان. در اينجا بعضى2 از مفسرين گفتهاند: ايمان نه اينكه نفى شمال است، از جهت اينكه مومن شمال ندارد، و تمام جهاتش يمين است بايمانهم به معنى بجهاتهم هر طرفش نور بخش است يعنى مؤمن در اثر اعمال صالحهاى كه كرده است تمام جهاتش نور شده، ديروز گفتم تا چه اندازه كسب نور كرده باشد مراتب دارد تا ايمان چه باشد، يا مدالبصر است تا چشم كار مىكند يا اقلاً جلوى پايش را مىبيند.