النّاسِ فيمَا اخْتَلَفُوا فيهِ... - مردم امت واحدهاى بودند، خداىتعالى انبيا را مبعوث كرد تا نيكان را بشارت و بدان را تهديد كنند و كتابى به حق با ايشان نازل كرد، تا بين مردم در آنچه اختلاف مىكنند داورى نمايند، هرچند كه درباره آن كتاب اختلاف نكردند مگر خود آنها كه كتاب به سويشان آمده بود و مگر بعد از آن كه به حقانيت آن يقين داشتند، تنها از در دشمنى با يكديگر اختلاف مىكردند، پس خداوند آنهايى را كه ايمان آوردند در آنچه اختلاف مىكردند به اذن خود به سوى حق راهنمايى فرمود!» (213 / بقره) بدان اشاره مىكند. پس روشن شد كه حكم تشريعى و حق قانونگذارى تنها از آن خداى سبحان است، پس تنها ولىّ در اين حكم اوست، پس واجب است تنها او را ولىّ خود بگيرند و تنها او را بپرستند، و به آنچه او نازل كرده متدين گردند.
آن ولىّاى كه پرستيده مىشود، و به دين او متدين مىشوند، بايد كسى باشد كه بتواند اختلافى كه در بين پرستندگانش پيدا مىشود برطرف سازد، و آنچه از شؤون اجتماع آنان به فساد گراييده اصلاح كند، و ايشان را به وسيله قانون به سوى سعادت زندگى دايمى سوق دهد، قانونى كه عبارت است از همان دينى كه در بين آنان برقرار سازد، و اين چنين ولىّ تنها خداى سبحان است، پس تنها همو آن ولىّاى است كه بايد او را ولىّ خود بگيرند و لاغير.(1)
1- الميـــــــــزان ج 35، ص 38.
« وَ لِكُلِّ اُمَّةٍ رَسُولٌ فَاِذا جآءَ رَسُولُهُمْ قُضِىَ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ...!» (47 / يونس)
قضاى الهى را وقتى تجزيه و تحليل كنيم به صورت دو قضاء در مىآيد: يكى اين كه هر امتى رسولى دارد كه حامل رسالت خداست و اين رسالت را به آنان تبليغ مىكند. ديگر اين كه وقتى رسول آمد و رسالت خدا را به مردم رسانيد و مردم دچار اختلاف شدند و عدهاى تصديق و عدهاى تكذيب كردند، آنگاه خدا بين آنان حكم مىكنـد بدون آن كه به كسى ستم روا دارد.(1)
1- الميـــزان ج 19، ص 121.
« كَلاّ اِنَّ كِتابَ الْفُجّارِ لَفى سِجّينٍ وَ ما اَدْريكَ ما سِجّينٌ كِتابٌ مَرْقُومٌ !» (7 / مـطفـفين)
منظور از سجين، سفلى روى سفل ديگر، يا پستى دو چندان و گرفتارى در چنان پستى است - كتاب فجار در حبس و زندانى است كه هر كس در آن بيفتد بيرون شدن برايش نيست. كلمه «كتاب» به معناى مكتوب است آن هم نه از كتابت به معناى قلم در دست گرفتن و در كاغذ نوشتن بلكه از كتابت به معناى قضاى حتمى است. و منظور از كتاب فجار سرنوشتى است كه خدا براى آنان مقدر كرده، و آن جزايى است كه با قضاء حتمىاش اثبات