عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ [ وَ عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ ] عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ دَاوُدَ الْمِنْقَرِيِّ عَنْ حَفْصِ بْنِ غِيَاثٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ إِنْ قَدَرْتُمْ أَنْ لَا تُعْرَفُوا فَافْعَلُوا وَ مَا عَلَيْكَ إِنْ لَمْ يُثْنِ النَّاسُ عَلَيْكَ وَ مَا عَلَيْكَ أَنْ تَكُونَ مَذْمُوماً عِنْدَ النَّاسِ إِذَا كُنْتَ مَحْمُوداً عِنْدَ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى إِنَّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ع كَانَ يَقُولُ لَا خَيْرَ فِى الدُّنْيَا إِلَّا لِأَحَدِ رَجُلَيْنِ رَجُلٍ يَزْدَادُ فِيهَا كُلَّ يَوْمٍ إِحْسَاناً وَ رَجُلٍ يَتَدَارَكُ مَنِيَّتَهُ بِالتَّوْبَةِ وَ أَنَّى لَهُ بِالتَّوْبَةِ فَوَ اللَّهِ أَنْ لَوْ سَجَدَ حَتَّى يَنْقَطِعَ عُنُقُهُ مَا قَبِلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْهُ عَمَلًا إِلَّا بِوَلَايَتِنَا أَهْلَ الْبَيْتِ أَلَا وَ مَنْ عَرَفَ حَقَّنَا أَوْ رَجَا الثَّوَابَ بِنَا وَ رَضِيَ بِقُوتِهِ نِصْفَ مُدٍّ كُلَّ يَوْمٍ وَ مَا يَسْتُرُ بِهِ عَوْرَتَهُ وَ مَا أَكَنَّ بِهِ رَأْسَهُ وَ هُمْ مَعَ ذَلِكَ وَ اللَّهِ خَائِفُونَ وَجِلُونَ وَدُّوا أَنَّهُ حَظُّهُمْ مِنَ الدُّنْيَا وَ كَذَلِكَ وَصَفَهُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ حَيْثُ يَقُولُ وَ الَّذِينَ يُؤْتُونَ ما آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ مَا الَّذِى أَتَوْا بِهِ أَتَوْا وَ اللَّهِ بِالطَّاعَةِ مَعَ الْمَحَبَّةِ وَ الْوَلَايَةِ وَ هُمْ فِى ذَلِكَ خَائِفُونَ أَنْ لَا يُقْبَلَ مِنْهُمْ وَ لَيْسَ وَ اللَّهِ خَوْفُهُمْ خَوْفَ شَكٍّ فِيمَا هُمْ فِيهِ مِنْ إِصَابَةِ الدِّينِ وَ لَكِنَّهُمْ خَافُوا أَنْ يَكُونُوا مُقَصِّرِينَ فِى مَحَبَّتِنَا وَ طَاعَتِنَا ثُمَّ قَالَ إِنْ قَدَرْتَ أَنْ لَا تَخْرُجَ مِنْ بَيْتِكَ فَافْعَلْ فَإِنَّ عَلَيْكَ فِى خُرُوجِكَ أَنْ لَا تَغْتَابَ وَ لَا تَكْذِبَ وَ لَا تَحْسُدَ وَ لَا تُرَائِيَ وَ لَا تَتَصَنَّعَ وَ لَا تُدَاهِنَ ثُمَّ قَالَ نَعَمْ صَوْمَعَةُ الْمُسْلِمِ بَيْتُهُ يَكُفُّ فِيهِ بَصَرَهُ وَ لِسَانَهُ وَ نَفْسَهُ وَ فَرْجَهُ إِنَّ مَنْ عَرَفَ نِعْمَةَ اللَّهِ بِقَلْبِهِ اسْتَوْجَبَ الْمَزِيدَ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ قَبْلَ أَنْ يُظْهِرَ شُكْرَهَا عَلَى لِسَانِهِ وَ مَنْ ذَهَبَ يَرَى أَنَّ لَهُ عَلَى الْآخَرِ فَضْلًا فَهُوَ مِنَ الْمُسْتَكْبِرِينَ فَقُلْتُ لَهُ إِنَّمَا يَرَى أَنَّ لَهُ عَلَيْهِ فَضْلًا بِالْعَافِيَةِ إِذَا رَآهُ مُرْتَكِباً لِلْمَعَاصِى فَقَالَ هَيْهَاتَ هَيْهَاتَ فَلَعَلَّهُ أَنْ يَكُونَ قَدْ غُفِرَ لَهُ مَا أَتَى وَ أَنْتَ مَوْقُوفٌ مُحَاسَبٌ أَ مَا تَلَوْتَ قِصَّةَ سَحَرَةِ مُوسَى ع ثُمَّ قَالَ كَمْ مِنْ مَغْرُورٍ بِمَا قَدْ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَ كَمْ مِنْ مُسْتَدْرَجٍ بِسَتْرِ اللَّهِ عَلَيْهِ وَ كَمْ مِنْ مَفْتُونٍ بِثَنَاءِ النَّاسِ عَلَيْهِ ثُمَّ قَالَ إِنِّى لَأَرْجُو النَّجَاةَ لِمَنْ عَرَفَ حَقَّنَا مِنْ هَذِهِ الْأُمَّةِ إِلَّا لِأَحَدِ ثَلَاثَةٍ صَاحِبِ سُلْطَانٍ جَائِرٍ وَ صَاحِبِ هَوًى وَ الْفَاسِقِ الْمُعْلِنِ ثُمَّ تَلَا قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِى يُحْبِبْكُمُ اللّهُ ثُمَّ قَالَ يَا حَفْصُ الْحُبُّ أَفْضَلُ مِنَ الْخَوْفِ ثُمَّ قَالَ وَ اللَّهِ مَا أَحَبَّ اللَّهَ مَنْ أَحَبَّ الدُّنْيَا وَ وَالَى غَيْرَنَا وَ مَنْ عَرَفَ حَقَّنَا وَ أَحَبَّنَا فَقَدْ أَحَبَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى فَبَكَى رَجُلٌ فَقَالَ أَ تَبْكِى لَوْ أَنَّ أَهْلَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ كُلَّهُمُ اجْتَمَعُوا يَتَضَرَّعُونَ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ يُنْجِيَكَ مِنَ النَّارِ وَ يُدْخِلَكَ الْجَنَّةَ لَمْ يُشَفَّعُوا فِيكَ [ ثُمَّ كَانَ لَكَ قَلْبٌ حَيٌّ لَكُنْتَ أَخْوَفَ النَّاسِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِى تِلْكَ الْحَالِ ] ثُمَّ قَالَ لَهُ يَا حَفْصُ كُنْ ذَنَباً وَ لَا تَكُنْ رَأْساً يَا حَفْصُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ خَافَ اللَّهَ كَلَّ لِسَانُهُ ثُمَّ قَالَ بَيْنَا مُوسَى بْنُ عِمْرَانَ ع يَعِظُ أَصْحَابَهُ إِذْ قَامَ رَجُلٌ فَشَقَّ قَمِيصَهُ فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَيْهِ يَا مُوسَى قُلْ لَهُ لَا تَشُقَّ قَمِيصَكَ وَ لَكِنِ اشْرَحْ لِى عَنْ قَلْبِكَ ثُمَّ قَالَ مَرَّ مُوسَى بْنُ عِمْرَانَ ع بِرَجُلٍ مِنْ أَصْحَابِهِ وَ هُوَ سَاجِدٌ فَانْصَرَفَ مِنْ حَاجَتِهِ وَ هُوَ سَاجِدٌ عَلَى حَالِهِ فَقَالَ لَهُ مُوسَى ع لَوْ كَانَتْ حَاجَتُكَ بِيَدِى لَقَضَيْتُهَا لَكَ فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَيْهِ يَا مُوسَى لَوْ سَجَدَ حَتَّى يَنْقَطِعَ عُنُقُهُ مَا قَبِلْتُهُ حَتَّى يَتَحَوَّلَ عَمَّا أَكْرَهُ إِلَى مَا أُحِبُّ
((98- حفص بن غياث از امام صادق (عليه السلام ) روايت كند كه فرمود: اگر مى توانيد كارى كنيد كه شناخته نشويدو معروف نگرديد! باكى بر تو نيست (يا چه مى شود بر تو) اگر مردم مدح و ثناى تو را نگويند، و باكى بر تو نيست (يا چه مى شود بر تو) اگر مورد نكوهش مردم باشى در صورتيكه در پيشگاه خداى تبارك و تعالى ستوده و رو سفيد باشى ؟ همانا امير مؤ منان (عليه السلام ) چنان بود كه مى فرمود: خيرى در دنيا نيست جز براى يكى از دو مورد: يكى مردى كه در هر روز خود كار نيكى بكردارهاى خود بيفزايد، و ديگر مردى كه تهيه مرگ خود را با توبه و بازگشت ببيند، ولى از كجا مى تواند توبه كند، به خدا سوگند اگر آنقدر سجده كند كه گردنش بريده شود خداى عزوجل كارى را از او نپذيرد جز بوسيله ولايت و دوستى ما خاندان .
آگاه باشيد كه هر كه ما را بشناسد يا اميد پاداش نيك بوسيله ما داشته باشد در خوراك خود به نيم مد (تقريبا پنج سير) راضى است و در پوشاك بدانچه عورتش را بپوشاند و سرش را سرپوش باشد و با اينحال به خدا سوگند ترسان و هراسانند و دوست دارند كه بهره شان از دنيا همين مقدار باشد، و اينچنين خداى عزوجل آنها را در قرآن توصيف كرده كه فرمايد: (و كسانيكه مى دهند آنچه را دارا هستند و دلهاشان ترسانست ) (سوره مؤ منون آيه 60) به خدا سوگند آنان فرمانبردارى و دوستى و ولايت ما را دارند و با اينحال ترسانند كه از آنها پذيرفته نشود، و به خدا سوگند ترس آنها نه از روى شك و ترديدى است كه در عقيده دينى خود دارند بلكه مى ترسند كه در مورد دوستى و اطاعت ما كوتاهى كرده باشند.
سپس فرمود: اگر توانستى كه از خانه ات بيرون نروى چنان كن زيرا در بيرون رفتنت از خانه اين مسئوليت را دارى كه نبايد غيبت كنى و نه دروغ بگوئى و نه رشگ برى ، و نه خود نمائى كنى و نه ظاهر سازى (يا ظاهر آرائى ) كنى و نه دوروئى و چاپلوسى كنى .
سپس فرمود: آرى ! دير و عبادتگاه مسلمان خانه اوست ، چشم و زبان و گوش و جان و عورت خود را در خانه (از گناه ) نگه مى دارد، به راستى هر كه نعمت خدا را به دل خويش بشناسد مستوجب فزونى نعمت از خداى عزوجل گردد پيش از آنكه زبان خويش بشكر آن بگشايد، و كسى كه بخواهد چنين پندارد كه (مثلا) بر ديگرى برترى دارد او از متكبران است .
(راوى گويد:) من به آنحضرت عرض كردم : (شخص متدينى كه مثلا گنهكارى را ببيند و خود را از او برتر داند چنين شخصى ) فقط از نظر اينكه او را مرتكب گناهان مى بيند و خود را آسوده و دور از آن بيند خود را برتر از او مى داند؟
فرمود: هيهات ! (چگونه چنين عقيده اى پيدا مى كند) با اينكه شايد گناه او آمرزيده شود ولى تو(ئى كه مثلا چنين خيالى مى كنى ) بازداشت شوى و مورد بازپرسى قرار گيرى ، آيا داستان جادوگران و ساحران (زمان ) موسى (عليه السلام ) را نخوانده اى (ظاهرا مقصود همان ساحران فرعون است كه با اينكه عمرى را در حال شرك و كفر به خدا بسر بردند در اثر ايمانى كه به موسى آوردند تمام گناهان گذشته شان آمرزيده شد و پس از آن نيز بلافاصله بدست فرعون كشته شدند و به بهشت جاويدان رفتند).
سپس فرمود: بسا كسى كه بدانچه خدا به او انعام كرده مغرور است و چه بسا كسى كه بگرفتن تدريجى خدا دچار است (و خود نداند) به اينكه خداوند (كارهاى بدش را) پرده پوشى كند، و چه بسا اشخاصى كه به مدح و ثناى مردم (كه از او كنند) فريفته گشته است .
سپس فرمود: به راستى كه من اميد نجات دار براى كسانيكه از اين امت كه حق ما را بشناسند مگر براى سه دسته :
1- قدرتمند (و سلطان ستمگر).
2- شخص هواپرست .
3- آنكه آشكارا بزهكارى و گناه كند.
سپس اين آيه را خواند: (بگو اگر خدا را دوست داريد از من پيروى كنيد تا خدا دوستتان دارد) (سوره آل عمران آيه 31). و به دنبال آن فرمود: اى حفص محبت و دوستى بهتر از خوف و ترس است .
آنگاه فرمود: به خدا سوگند خدايرا دوست ندارد هر كه دنيا را دوست بدارد و غير ما (ديگرى ) را دوست بدارد، و هر كه حق ما را بشناسد و ما را دوست دارد حقا كه خداى تبارك و تعالى را دوست داشته ، پس مردى (كه در آنجا بود و از مخالفين بوده و دوستى اهل بيت را نداشته است )بگريه افتاد، حضرت به او فرمود: آيا مى گريى ؟ اگر همه اهل آسمانها و زمين همگى جمع شوند و به درگاه خداى عزوجل زارى كنند كه خدا تو را از دوزخ نجات دهد و به بهشت برد شفاعتشان درباره تو پذيرفته نخواهد شد (آنگاه اگر تو دل زنده داشته باشى در آنحال بيش از همه مردم از خداى عزوجل خواهى ترسيد) سپس فرمود: اى حفص دم باش و سر مباش (يعنى كارى كن كه هميشه در دنبال باشى و جلو نباشى كه مسئوليت و مشكلات رياست زياد است ، چنانچه نظير اين كلام در احاديث ديگرى نيز وارد شده ، و مجلسى (رحمة الله عليه ) گويد: يعنى پيرو اهل حق باش و سرور اهل باطل مباش ).
اى حفص رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) فرمود: هر كه از خدا بترسد زبانش گنگ است . آنگاه فرمود: (روزى ) همچنانكه موسى بن عمران (عليه السلام ) يارانش را موعظه مى فرمود مردى (كه شديدا تحت تاثير سخنان موسى واقع شده بود) از جا برخاست و پيراهنش را چاك زد، خداى عزوجل به موسى وحى فرمود: اى موسى به اين مرد بگو: پيراهنت را چاك نزن ، بلكه دلت را به روى من باز كن .
سپس فرمود: موسى بن عمران (عليه السلام ) به مردى از اصحابش برخورد و او را در حال سجده ديد، (بدنبال كارش رفت ) و چون بازگشت باز او را به همان حال در سجده ديد، موسى به آن مرد فرمود: (اى مرد) اگر حاجت تو بدست من بود آن را روا مى كردم ، خداى عزوجل به موسى وحى كرد كه اى موسى اگر (اين مرد) آنقدر سجده كند (و سجده اش طول كشد) كه گردنش جدا شود از او نپذيرم تا آنگاه كه از اينحالى كه ناخوشايند من است به حالى باز گردد كه من دوست دارم . ))
عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ وَ غَيْرِهِ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَا كَانَ شَيْءٌ أَحَبَّ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص مِنْ أَنْ يَظَلَّ جَائِعاً خَائِفاً فِى اللَّهِ
((حديث رسول خدا صلى الله عليه و آله
99- امام صادق (عليه السلام ) فرمود: چيزى نزد رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) محبوبتر از اين نبود كه مرد گرسنه و ترسانى را در راه خدا زير پر گيرد و پناه دهد (و شايد (يظل ) به فتح ياء از باب ظل باشد و در اينصورت معناى حديث چنين مى شود كه : چيزى در نزد رسول خدا محبوبتر از اين نبود كه در حال گرسنگى و ترس از خدا روز خود را بسر برد، ولى مترجم معناى اول ظاهرتر است ). ))
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ وَ أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ جَمِيعاً عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ عَمْرٍو الْجُعْفِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِى جَعْفَرٍ ع ذَاتَ يَوْمٍ وَ هُوَ يَأْكُلُ مُتَّكِئاً قَالَ وَ قَدْ كَانَ يَبْلُغُنَا أَنَّ ذَلِكَ يُكْرَهُ فَجَعَلْتُ أَنْظُرُ إِلَيْهِ فَدَعَانِى إِلَى طَعَامِهِ فَلَمَّا فَرَغَ قَالَ يَا مُحَمَّدُ لَعَلَّكَ تَرَى أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص مَا رَأَتْهُ عَيْنٌ وَ هُوَ يَأْكُلُ وَ هُوَ مُتَّكِئٌ مِنْ أَنْ بَعَثَهُ اللَّهُ إِلَى أَنْ قَبَضَهُ قَالَ ثُمَّ رَدَّ عَلَى نَفْسِهِ فَقَالَ لَا وَ اللَّهِ مَا رَأَتْهُ عَيْنٌ يَأْكُلُ وَ هُوَ مُتَّكِئٌ مِنْ أَنْ بَعَثَهُ اللَّهُ إِلَى أَنْ قَبَضَهُ ثُمَّ قَالَ يَا مُحَمَّدُ لَعَلَّكَ تَرَى أَنَّهُ شَبِعَ مِنْ خُبْزِ الْبُرِّ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ مُتَوَالِيَةً مِنْ أَنْ بَعَثَهُ اللَّهُ إِلَى أَنْ قَبَضَهُ ثُمَّ رَدَّ عَلَى نَفْسِهِ ثُمَّ قَالَ لَا وَ اللَّهِ مَا شَبِعَ مِنْ خُبْزِ الْبُرِّ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ مُتَوَالِيَةً مُنْذُ بَعَثَهُ اللَّهُ إِلَى أَنْ قَبَضَهُ أَمَا إِنِّى لَا أَقُولُ إِنَّهُ كَانَ لَا يَجِدُ لَقَدْ كَانَ يُجِيزُ الرَّجُلَ الْوَاحِدَ بِالْمِائَةِ مِنَ الْإِبِلِ فَلَوْ أَرَادَ أَنْ يَأْكُلَ لَأَكَلَ وَ لَقَدْ أَتَاهُ جَبْرَئِيلُ ع بِمَفَاتِيحِ خَزَائِنِ الْأَرْضِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ يُخَيِّرُهُ مِنْ غَيْرِ أَنْ يَنْقُصَهُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى مِمَّا أَعَدَّ اللَّهُ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ شَيْئاً فَيَخْتَارُ التَّوَاضُعَ لِرَبِّهِ جَلَّ وَ عَزَّ وَ مَا سُئِلَ شَيْئاً قَطُّ فَيَقُولَ لَا إِنْ كَانَ أَعْطَى وَ إِنْ لَمْ يَكُنْ قَالَ يَكُونُ وَ مَا أَعْطَى عَلَى اللَّهِ شَيْئاً قَطُّ إِلَّا سَلَّمَ ذَلِكَ إِلَيْهِ حَتَّى إِنْ كَانَ لَيُعْطِى الرَّجُلَ الْجَنَّةَ فَيُسَلِّمُ اللَّهُ ذَلِكَ لَهُ ثُمَّ تَنَاوَلَنِى بِيَدِهِ وَ قَالَ وَ إِنْ كَانَ صَاحِبُكُمْ لَيَجْلِسُ جِلْسَةَ الْعَبْدِ وَ يَأْكُلُ إِكْلَةَ الْعَبْدِ وَ يُطْعِمُ النَّاسَ خُبْزَ الْبُرِّ وَ اللَّحْمَ وَ يَرْجِعُ إِلَى أَهْلِهِ فَيَأْكُلُ الْخُبْزَ وَ الزَّيْتَ وَ إِنْ كَانَ لَيَشْتَرِى الْقَمِيصَ السُّنْبُلَانِيَّ ثُمَّ يُخَيِّرُ غُلَامَهُ خَيْرَهُمَا ثُمَّ يَلْبَسُ الْبَاقِيَ فَإِذَا جَازَ أَصَابِعَهُ قَطَعَهُ وَ إِذَا جَازَ كَعْبَهُ حَذَفَهُ وَ مَا وَرَدَ عَلَيْهِ أَمْرَانِ قَطُّ كِلَاهُمَا لِلَّهِ رِضًا إِلَّا أَخَذَ بِأَشَدِّهِمَا عَلَى بَدَنِهِ وَ لَقَدْ وُلِّيَ النَّاسَ خَمْسَ سِنِينَ فَمَا وَضَعَ آجُرَّةً عَلَى آجُرَّةٍ وَ لَا لَبِنَةً عَلَى لَبِنَةٍ وَ لَا أَقْطَعَ قَطِيعَةً وَ لَا أَوْرَثَ بَيْضَاءَ وَ لَا حَمْرَاءَ إِلَّا سَبْعَمِائَةِ دِرْهَمٍ فَضَلَتْ مِنْ عَطَايَاهُ أَرَادَ أَنْ يَبْتَاعَ لِأَهْلِهِ بِهَا خَادِماً وَ مَا أَطَاقَ أَحَدٌ عَمَلَهُ وَ إِنْ كَانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ع لَيَنْظُرُ فِى الْكِتَابِ مِنْ كُتُبِ عَلِيٍّ ع فَيَضْرِبُ بِهِ الْأَرْضَ وَ يَقُولُ مَنْ يُطِيقُ هَذَا
((100- محمدبن مسلم گويد: روزى خدمت امام باقر (عليه السلام ) شرفياب شدم و آنحضرت را ديدم كه در حالى كه تكيه كرده بود غذا مى خورد - از آنسو بما رسيده بود كه غذا خوردن با اينحال مكروه است - پس من شروع كردم بدان حضرت نگاه كردن و او مرا نيز به خوراك دعوت كرد و چون از خوراك فارغ شد فرمود: اى محمد مثل اينكه مى خواهى بگوئى كه هيچكس رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) را از روزى كه خداوند او را به نبوت برانگيخت تا روزى كه از اينجهان رفت نديد كه در حال تكيه زدن غذا بخورد؟
سپس خود آن حضرت جواب خودش را داده فرمود: نه به خدا هيچكس از روزى كه خدا آن حضرت را مبعوث فرمود تا روزى كه قبض روحش كرد او را نديد كه در حال تكيه زدن به جائى غذا بخورد.
سپس فرمود: اى محمد شايد عقيده تو اين است كه آنحضرت سه روز پشت سر هم از نان گندم سير شد اين را بدان كه من نمى گويم پيدا نمى كرد (و نداشت كه بخورد) با اينكه او (گاهى ) به يك مرد تنها صد شتر جايزه مى داد، پس اگر مى خواست مى خورد (و داشت كه بخورد). و با اينكه جبرئيل (عليه السلام ) كليد گنجهاى روى زمين را برايش آورد و او را مخير ساخت كه آنها را بگيرد بى آنكه خداى تبارك و تعالى از پاداش او كه در روز قيامت براى حضرتش آماده كرده بود چيزى بكاهد، او فروتنى را در برابر پروردگارش جل و عز اختيار فرمود (و آنها را نپذيرفت ) و هيچگاه چيزى از او در خواست نشد كه (در پاسخ ) بگويد: نه ، اگر بود كه مى داد و اگر نبود مى فرمود (انجام ) خواهد شد، و هيچگاه چيزى بگردن خدا نمى گذاشت (و از طرف او قول و وعده اى به كسى نمى داد) جز آنكه خداوند آنچيز را به او عنايت مى كرد، حتى اينكه به كسى وعده بهشت مى داد و خداوند آن را (كه رسول خدا وعده كرده بود) تسليم آن شخص مى كرد.
سپس دست خود را به من داد و فرمود: و همانا سرور شما (على بن ابى طالب (عليه السلام ) مانند بنده اى (متواضع مى نشست ، و چون بنده اى غذا مى خورد، و به مردم نام گندم و گوشت مى داد و خود به خانه برميگشت و نان و زيتون مى خورد، و همانا پيراهن بلند (يا پيراهنهاى قيمتى منسوب بسنبلان روم ) مى خريد آنگاه غلام خود را ميان انتخاب پيراهن مخير مى كرد و هر كدام كه مى ماند خودش مى پوشيد و چون (آستين آن ) از سر انگشتان مى گذشت آنرا مى بريد و اگر (دامنش ) از روى پا بلندتر بود آنرا قيچى مى كرد.
و هيچگاه نشد كه دو كارى كه هر دو مورد پسند خدا بود براى او پيش آيد جز آنكه آنرا اختيار مى فرمود كه برتنش سخت تر (و انجامش بر او مشكل تر) باشد، و به راستى كه پنجسال بر مردم حكومت كرد و آجرى روى آجرى نگذاشت و نه خشتى روى خشتى نهاد (و خلاصه هيچ بنائى براى خويش كه حكومت مسلمانان را داشت نساخت ) و نه ملك و آبى براى خود جدا كرد و نه (نقره ) سفيد و (طلاى ) سرخى به جاى گذارد جز هفتصد درهم از سهميه بيت المالش زياد آمده بود و قصد داشت بوسيله آن براى خانواده اش خدمتكارى بخرد، و هيچكس تاب و توان كردار او را ندارد، همانا على بن الحسين (عليهما السلام ) (گاهى ) در نامه اى از نامه هائى كه (صورت اعمال و رفتار) على (عليه السلام ) (در آن بود) نظر مى كرد و آنرا بزمين مى زد و مى گفت : چه كسى است كه تاب و توان اين رفتار را داشته باشد؟! ))
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِى نَصْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ قَالَ حَدَّثَنِى عَلِيُّ بْنُ الْمُغِيرَةِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ إِنَّ جَبْرَئِيلَ ع أَتَى رَسُولَ اللَّهِ ص فَخَيَّرَهُ وَ أَشَارَ عَلَيْهِ بِالتَّوَاضُعِ وَ كَانَ لَهُ نَاصِحاً فَكَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص يَأْكُلُ إِكْلَةَ الْعَبْدِ وَ يَجْلِسُ جِلْسَةَ الْعَبْدِ تَوَاضُعاً لِلَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى ثُمَّ أَتَاهُ عِنْدَ الْمَوْتِ بِمَفَاتِيحِ خَزَائِنِ الدُّنْيَا فَقَالَ هَذِهِ مَفَاتِيحُ خَزَائِنِ الدُّنْيَا بَعَثَ بِهَا إِلَيْكَ رَبُّكَ لِيَكُونَ لَكَ مَا أَقَلَّتِ الْأَرْضُ مِنْ غَيْرِ أَنْ يَنْقُصَكَ شَيْئاً فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص فِى الرَّفِيقِ الْأَعْلَى
((101- على بن مغيره گويد: از امام صادق (عليه السلام ) شنيدم كه مى فرمود: همانا جبرئيل (عليه السلام ) به نزدرسول خدا (صلى الله عليه و آله ) آمد و او را (ميان تسلط يافتن برگنجينه هاى زمين و زندگى شاهانه و ميان زندگى فقيرانه ) مخير ساخت ، و چون خيرخواه او بود برايش مصلحت انديشى كرد كه فروتنى (و زندگى فقيرانه ) را پيشه گيرد، و رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) چنان بود كه همانند بنده اى غذا مى خورد، و همانند بنده اى مى نشست به خاطر فروتنى در پيشگاه خداى تبارك و تعالى ، و آنگاه در وقت مرگ كليدهاى گنجينه هاى دنيا را برايش آورد و عرض كرد: اينها كليدهاى گنجينه هاى دنيا است كه پروردگارت براى تو فرستاده تا هر چه را زمين بر روى خود دارد از آن تو باشد بدون آن كه از مقام تو چيزى كاسته شود، رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) فرمود:
من يار فرازمند را خواهانم ! ))
سَهْلُ بْنُ زِيَادٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ عَبْدِ الْمُؤْمِنِ الْأَنْصَارِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص عُرِضَتْ عَلَيَّ بَطْحَاءُ مَكَّةَ ذَهَباً فَقُلْتُ يَا رَبِّ لَا وَ لَكِنْ أَشْبَعُ يَوْماً وَ أَجُوعُ يَوْماً فَإِذَا شَبِعْتُ حَمِدْتُكَ وَ شَكَرْتُكَ وَ إِذَا جُعْتُ دَعَوْتُكَ وَ ذَكَرْتُكَ
((102- عبدالمؤ من انصارى از امام صادق (عليه السلام ) روايت كند كه رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) فرمود: دره بطحاء مكه را پر از طلا به من عرضه كردند اما من گفتم : پروردگارا! نه ، ولى من روزى سير باشم و روزى گرسنه (برايم بهتر است ) تا چون سير شوم تو را سپاس گويم و هنگامى كه گرسنه شوم تو را بخوانم و يادت كنم . ))