كَما أنَّ الشَّمسَ وَاللَّيلَ لا يَجتَمِعانِ كَذلِكَ حُبُّ اللّهِ وحُبُّ الدُّنيا لا يَجتَمِعانِ. 1
همان گونه كه خورشيد و شب ، جمع نمىشوند ، خدا دوستى و دنيا دوستى نيز بايد يكديگر جمع نمىشوند.
در اين باب، تفاوتى ميان كاميابىهاى حلال و حرام نيست. كاميابى حلال هم اگر هدف باشد ، تاريكى مىآورد و مانع محبّت حقيقىِ آن نورِ مطلق است . لذا پيامبر خدا به ابوذر فرمود :
لِيَكُن لَكَ فِي كُلِّ شَيءٍ نِيَّةٌ صالِحَةٌ حَتَّى الأَكلَ وَالنَّومَ . 2
در هر چيز بايد نيتى شايسته داشتهباشى ؛ حتّى در خور و خواب .
البتهترديدىنيست كه ظلمت كاميابىهاى حرام، بيشتر و بازدارندگىاش افزونتر است.
اجتناب از تمامى اَشكال دنيا دوستى ، بالاترينِ مراتب تقواست كه اگر انسان بدان دست يابد ، به كيمياى محبّت و بالاترين درجات كمالات معنوى دست يافتهاست . امام باقر عليهالسلامدرباره اين گروه از متّقين و كسانى كه به اين مرتبه رسيدهاند ، مىفرمايد :
قَطَعوا مَحَبَّتَهُم بِمَحَبَّةِ رَبِّهِم.. . ونَظَروا إلَى اللّهِ ... . 3
محبّت خويش را [به دنيا ]به خاطر دوستىِ خدا رها كردند و چشم به خدا دوختند ... .
دنيادوستى ، ريشه در بيمارىهاى دل دارد . قلب سليم ، از محبّت دنيا خالى
1 - ر . ك : ص 541 ح 1186. 2 - ميزان الحكمة : ش 20999 ، مكارم الأخلاق : 2 / 370 / 2661 . 3 - ر . ك : ص 421 (تقوا) .