صفحه 294
گرائيد، و از هواى خود پيروى كرد)، «1» و از اين قبيل آيات ديگرى كه تصريح دارد: بر اينكه كرامت و سعادت مربوط بحقيقت است، نه بظاهر.
بحث روايتى
در در المنثور «2» است كه: از سلمان فارسى روايت شده، كه گفت: از رسول خدا (ص) از اهل دينى كه من از آنان بودم (يعنى مسيحيان) پرسيدم، رسول خدا (ص) شمهاى از نماز و عبادت آنان بگفت، و اين آيه نازل شد: (إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ الَّذِينَ هادُوا) الخ.
مؤلف: در روايات ديگرى بچند طريق نيز آمده: كه آيه شريفه در باره مردم مسلمان (ايرانيان) نازل شد.
و در معانى الاخبار، «3» از ابن فضال روايت كرده كه گفت: از حضرت رضا (ع) پرسيدم: چرا نصارى را نصارى ناميدند؟ فرمود: چون ايشان از اهل قريهاى بودند، بنام ناصره، كه يكى از قراء شام است، كه مريم و عيسى بعد از مراجعت از مصر، در آن قريه منزل كردند.
مؤلف: در اين روايت بحثى است كه انشاء اللَّه تعالى در تفسير سوره آل عمران، در ضمن داستانهاى عيسى (ع) متعرض آن ميشويم.
و در روايت آمده كه يهود بدان جهت يهود ناميده شدهاند، كه از فرزندان يهودا، پسر يعقوبند. «4»
و در تفسير قمى «5» آمده: كه امام فرمود: صابئىها قومى جداگانهاند، نه مجوسند، و نه يهود، و نه نصارى، و نه مسلمان، آنها ستارگان و كواكب را مىپرستند.
مؤلف: اين همان وثنيت است، چيزى كه هست پرستش وثن و بت، منحصر در ايشان نيست، و غير از صابئين كسانى ديگر نيز بتپرست هستند، تنها چيزى كه صابئين بدان اختصاص دارند، اين است كه علاوه بر پرستش بت، آنها كواكب را نيز مىپرستند.
ابو ريحان بيرونى «6» در كتاب آثار باقيه خود، چنين مىنويسد: اولين كسى كه در تاريخ از ايشان، يعنى مدعيان نبوت، نامشان آمده، يوذاسف است، كه بعد از يك سال از سلطنت طهمورث، در
1- سوره اعراف آيه 176 2- الدر المنثور ج 1 ص 73 3- در علل الشرائع باب 72 ح 1 ص 80 4- مجمع البيان ج 1 ص 125 5- تفسير قمى ج 1 ص 48 6- اثار باقيه- ابو ريحان بيرونى