صفحه 514
و نيز در تفسير الدر المنثور است كه سعيد بن منصور و ابن منذر و بيهقى (در شعب الايمان) از خالد بن ابى عمران، روايت كنند كه گفت: رسول خدا (ص) فرمود: كسى كه خدا را اطاعت كند، خدا را ذكر كرده، هر چند كه نماز و روزه و تلاوت قرآنش كم باشد، و كسى كه خدا را عصيان كند، خدا را از ياد برده، هر چند نمازش و روزه و تلاوتش بسيار باشد. «1»
مؤلف: در اين حديث به اين معنا اشاره شده كه معصيت از هيچ بندهاى سر نمىزند مگر با غفلت و فراموشى، چون انسان اگر بداند حقيقت معصيت چيست؟ و چه آثارى دارد؟ هرگز اقدام بر معصيت نمىكند، حتى كسى كه معصيت مىكند، و چون بياد خدايش مىاندازند، باز هم باك ندارد و اعتنايى بمقام پروردگارش نمىكند، او طاغى و جاهل به مقام پروردگارش و علو كبريائيش است، او نميداند كه خدا چگونه به وى احاطه دارد، و بهمين معنا روايتى ديگر اشاره مىكند، كه تفسير الدر المنثور آن را از ابى هنددارى از رسول خدا (ص) نقل كرده است.
ميگويد: رسول خدا (ص) فرمود: خداى تعالى فرموده: مرا با اطاعتم ياد كنيد تا با مغفرتم يادتان كنم و كسى كه بياد من باشد، در حالى كه مطيع هم باشد بر من واجب ميشود كه با مغفرتم يادش كنم و كسى كه مرا ياد كند در حالى كه نافرمان باشد، بر من واجب ميشود يادش كنم، در حالى كه بر او خشمناك باشم، (تا آخر حديث). «2»
نكتهاى كه در اين حديث آمده، در باره ياد خدا در حال معصيت، همان نكتهايست كه آيه شريفه و رواياتى ديگر آن را نسيان ناميدهاند، چون بودن ياد خدا بدون اثر، همان نسيان است، البته سخن در اين مقام بقايايى دارد، كه پارهاى از آن انشاء اللَّه تعالى بزودى مىآيد.
1- در تفسير الدر المنثور ج 1 ص 149 2- در تفسير الدر المنثور ج 1 ص 148