صفحه 590
در تفسير عياشى از بعضى اصحاب ما، از امام صادق (ع) روايت كرده كه گفت: به آن جناب عرضه داشتم: در آيه: (إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ) الخ، منظور چه كسانند؟ فرمود: منظور مائيم- كه خدا ياريمان كند- چون اگر يكى از ما به امامت رسيد نمىتواند و يا به عبارتى مجاز نيست مردم را از امام بعد از خود بيخبر بگذارد، بايد بمردم امام بعد از خود را معرفى نمايد. «1»
و از امام باقر (ع) در ذيل همين آيه روايت شده كه فرمود: منظور مائيم- و خدا ياريمان فرمايد-. «2»
و از محمد بن مسلم روايت شده كه گفت: امام فرمود: منظور اهل كتابند. «3»
همه اين روايات از باب تطبيق مصداق بر آيه شريفه است و گر نه آيه شريفه مطلق است.
و در بعضى روايات از على (ع) آمده: كه آيه شريفه را به علماء تفسير كرده، علمايى كه فاسد باشند «4» و در تفسير مجمع البيان از رسول خدا (ص) روايت آورده كه در تفسير آيه فرموده: (هر كس از هر علمى سؤال شود و او علم آن را داشته باشد و كتمانش كند، روز قيامت لگامى از آتش بر دهانش مىزنند) و اين است معناى (أُولئِكَ يَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَ يَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ). «5»
مؤلف: اين دو خبر بيان گذشته ما را تاييد مىكنند.
و در تفسير عياشى از امام صادق (ع) روايت كرده كه در ذيل جمله: (وَ يَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ) فرموده:
بعضى گفتهاند: لاعنان عبارتند از جنبندگان زمين، ولى منظور مائيم. «6»
مؤلف: اين روايت اشاره دارد به مضمونى كه آيه: (وَ يَقُولُ الْأَشْهادُ هؤُلاءِ الَّذِينَ كَذَبُوا عَلى رَبِّهِمْ، أَلا لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ، گواهان مىگويند: اينها بودند كه به پروردگار خود دروغ بستند، اينك لعنت خدا بر ستمكاران باد)، «7» آن را افاده مىكند، چون امامان (ع) گواهان روز قيامتاند كه تنها ايشان ماذون در سخن گفتن هستند و بجز صلوات نمىگويند، و اينكه فرمود:
(بعضى گفتهاند: مراد جنبندگان زمين هستند) منظور حديثى است كه از بعضى مفسرين از قبيل
1- 2- 3- عياشى ج 1 ص 71 حديث 139 و 137 و 140 4- تفسير برهان ج 1 ص 171 حديث 6 5- تفسير مجمع البيان ج 1 ص 241 6- تفسير عياشى ج 1 ص 72 حديث 141 7- سوره هود آيه 18