صفحه‌ى 490
" يُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلى مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ أَنْ أَنْذِرُوا" «1» اختصاصى به عيسى بن مريم(ع) ندارد، بلكه بين همه رسولان مشترك است، و ليكن در خصوص عيسى(ع) به نحوى خاص است، چون تمامى آيات بينات آن جناب از قبيل مرده زنده كردنش با نفخه، مرغ آفريدنش، بهبودى دادن به پيسى و كورى و از غيب خبر دادنش، امورى بوده متكى بر حيات، و ترشحى است از روح.
و به همين جهت آن را فقط به عيسى (ع) نسبت داده و به نام آن جناب تصريح كرد، زيرا اگر تصريح نمىكرد معلوم نمىشد كه اين آيات فضيلت خاص او است، و مانند اين مىشد كه بفرمايد:" و آتينا بعضهم البينات و ايدناه بروح القدس" «2» كه در اين صورت معلوم نمىشد آن بعض كيست؟، براى اينكه بينات و روح القدس مشترك است، نه مختص به پيامبرى معين، و زمانى صفت بارز پيامبرى مىشود كه اسم آن پيامبر را صريحا ببرد، تا شنونده بفهمد كه بينات و تاييد به روح القدس در آن پيامبر به نحوى خاص است، نه به آن نحوى كه در همه پيامبران هست، علاوه بر اينكه در اسم عيسى خصوصيت ديگرى هست، و در آن آيتى روشن وجود دارد، و آن آيت، اين است كه وى پسر مريم است كه بدون پدر از او متولد شد، هم چنان كه آيه:" وَ جَعَلْناها وَ ابْنَها آيَةً لِلْعالَمِينَ". «3» نبودن پدر براى عيسى و نبودن همسر براى مريم را آيتى براى همه عالميان دانسته، پس مجموع پسر و مادر آيت الهيه روشنى، و فضيلت اختصاصى ديگرى است.
" وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ مَا اقْتَتَلَ الَّذِينَ مِنْ بَعْدِهِمْ مِنْ بَعْدِ ما جاءَتْهُمُ الْبَيِّناتُ ..."
در اين آيه، براى بار دوم به غيبت عدول شده است.
سادهتر بگويم، قبل از اين جمله، خود خدا گوينده بود، و مىفرمود: ما به عيسى چنين و چنان داديم، ولى در آيه مورد بحث خداى سبحان غايب فرض شده، مىفرمايد:" و اگر خدا بخواهد ..."، اين التفات از اين جهت است كه مقام آيه، مقام اظهار اين نكته است، كه مشيت و اراده ربانى شكست ناپذير است، و قدرت او بطلان بردار نيست.
و خلاصه، صفت الوهيت، صفتى است كه با مقيد بودن قدرت منافات دارد، و ايجاب مىكند به هر دو طرف ايجاب و سلب تعلق گيرد، چون آن مقام، چنين مقامى بود، لازم شد كه
_______________
(1) سوره نحل، آيه 2
(2) ما بعضى از پيامبران و انبيا را بينات داديم و به روح قدسى تاييد كرديم.
(3) سوره انبياء، آيه 91