تُبْدَ لَكُمْ" همانطورى كه بيان شد نهى قبلى را تتميم مىكند نه اينكه نهى را از سؤالات در حين نزول قرآن بردارد، كما اينكه بعضى توهم كردهاند. و ثانيا جمله" عَفَا اللَّهُ عَنْها" جملهايست مستقل و در مقام تعليل نهى از سؤال، بنا بر اين با اينكه بحسب تركيب كلامى وصف نيست و ليكن نقش وصف را ايفا مىكند، و ثالثا وجه اينكه در آخر كلام فرمود" وَ اللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ" با اينكه كلام مشتمل بر نهى است و جا ندارد در اينگونه مقامات امثال" غفور" و" حليم" بكار برده شود. اين است كه اگر نهى فرمود از سؤالات كذايى از باب رحمت و عفو و مغفرت بود، در حقيقت برگشت اين دو اسم به مفاد عفوى است كه در" عَفَا اللَّهُ عَنْها" است، نه به نهى كه در آيه است.
" قَدْ سَأَلَها قَوْمٌ مِنْ قَبْلِكُمْ ثُمَّ أَصْبَحُوا بِها كافِرِينَ" كلمه سؤال هم به خودى خود متعدى مىشود و هم بوسيله لفظ" عن"، هم گفته مىشود سؤال كرد آن را و هم سؤال كرد از آن، كلمه" ثم" تراخى و بعديت بحسب ترتيب را مىرساند نه بحسب زمان، حرف" با" در" بها" متعلق است به" كافرين" چون سياق آيه نهى از سؤالهايى است كه مربوط باشد به متعلقات احكام و قيود شرايع كه از آنها در موقع تشريع احكام اسمى برده نشده است، بنا بر اين معناى" كفر" در اينجا كفر به احكام است، چون اين سؤالات مستلزم دشواريهايى است در دين، بقسمى كه نفوس را از دين گريزان و موجب كفر آنها مىشود، احتمال هم دارد كه" با" در" بها" براى سببيت باشد، و ليكن بعيد است.
آيه شريفه گر چه از آن قومى كه قبل از اسلام در اثر اينگونه سؤالات كافر شدند اسمى نبرده، و معلوم نكرده كه آنها چه كسانى و امت چه پيغمبرى بودهاند، و ليكن داستانهايى در قرآن كريم هست كه مىتوان آن را با اقوامى تطبيق نمود، مانند داستان مائده كه از داستانهاى ملت نصارا است و همچنين داستانهاى ديگرى از قوم موسى (ع) و ديگران.
در الدر المنثور است كه ابن جرير و ابو الشيخ و ابن مردويه از ابى هريره نقل كردهاند كه گفت: روزى رسول اللَّه (ص) براى ما خطبه خواند و فرمود:" ايها الناس" خداوند حج را بر شما واجب كرده، عكاشة بن محصن اسدى از ميان جمعيت برخاست و عرض كرد: يا رسول اللَّه! آيا همهساله بر ما واجب است؟ فرمود: اگر بگويم آرى همهساله واجب مىشود و اگر واجب شد و شما انجام نداديد گمراه خواهيد شد. پس چيزى كه از من صادر