ترجمه تفسیر المیزان

سید محمدحسین طباطبایی؛ ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی

جلد 6 -صفحه : 539/ 98
نمايش فراداده

و اين را مى‏توان از مرجحات احتمال ما دانست، كه گفتيم: احتمال مى‏دهيم اين آيات به منزله دليلى باشد كه توضيح مى‏دهد آيه" إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ الَّذِينَ هادُوا ..." را، بنا بر اين، محصل معنا اين مى‏شود: كه اسماء و القاب، به درد كسى نمى‏خورند، يهود هم بيهوده دل‏هاى خود را به اينكه اسمشان يهودى است خوش كرده‏اند، در صورتى كه اسم، كسى را كرامت و فضيلت نمى‏دهد، آرى يهود كشتن پيغمبران و تكذيب آنان و ساير جرايم خود را نمى‏توانند به اين اسم‏گزاريها محو كنند و آثار سوء گناهان خود را كه همانا هلاكت و فتنه است از بين ببرند.

" ثُمَّ تابَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ ثُمَّ عَمُوا وَ صَمُّوا كَثِيرٌ مِنْهُمْ وَ اللَّهُ بَصِيرٌ بِما يَعْمَلُونَ" توبه خداوند بر بندگان نظر رحمت او است، بر ايشان، و بار ديگر دستگيريش از آنان، و اينكه فرمود:" ثُمَّ تابَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ" يعنى سپس خداوند به لطف و رحمت به ايشان رجوع فرمود: دلالت دارد بر اينكه يك بار آنان را از رحمت خود دور كرده و به آن پندار غلط دچارشان ساخته، و در نتيجه به كورى و كرى مبتلا شده‏اند سپس از جرمشان در گذشته و آن پندار غلط را از دلهايشان بيرون برده، و در نتيجه آن كرى و كورى‏شان را بهبودى بخشيده، و فهميده‏اند كه آنان هم مانند همه، جنس بشر و بندگان خدايند (نه پسر و دوست او)، و در نزد خدا هيچ كرامت و فضيلتى براى آنان نيست، مگر اينكه تقوا پيشه كنند، و حق بين شوند، و مواعظ خداوند را كه از زبان انبياى خود گوشزد بشر مى‏سازند، بشنوند، وقتى اين معنا را فهميدند متوجه شدند كه اسم‏گذارى هيچ سودى ندارد، و ليكن بعد از همه اين عنايات بار ديگر به كرى و كورى سابق خود دچار شدند.

" ثُمَّ عَمُوا وَ صَمُّوا كَثِيرٌ مِنْهُمْ" در اينجا نكته‏اى بكار رفته، و آن اينست كه: كورى و كرى را بار اول به همه يهود و بار دوم به كثيرى از آنان نسبت داده، و لفظ" كثير" را از واو" عموا" و" صموا" كه واو جمع است بدل آورد، اين نكته براى اين بكار رفته كه اولا رعايت انصاف و حقيقت گويى در كلام شده باشد، و بفهماند كه اگر بار اول بطور عموم گفتيم:" عَمُوا وَ صَمُّوا" نه براى اين بود كه بطور كلى تمامى يهود به كرى و كورى گرائيدند، بلكه از باب نسبت دادن حكم بعض بود به كل كه خود تعبيريست متعارف، و ثانيا اشاره كند به اينكه بار اول همه يهود دچار كرى و كورى شدند و ليكن بار دوم عده كثيرى از آنها، و ثالثا بفهماند كه توبه الهى اثرش بالمره باطل نمى‏شود، و لذا ديدند كه در اثر توبه خداوند در بار اول عده‏اى به هدايت خداوند باقى مانده و دچار كرى و كورى مجدد نشدند، پس آن گاه خداى تعالى آيه شريفه را با جمله:" وَ اللَّهُ بَصِيرٌ بِما يَعْمَلُونَ" ختم مى‏فرمايد تا بفهماند خدا را نمى‏توان به خود قياس‏