ترجمه تفسیر المیزان

سید محمدحسین طباطبایی؛ ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی

جلد 7 -صفحه : 546/ 342
نمايش فراداده

پس اگر هم بخواهيم سر و صورتى به اين توجيه بدهيم بايد بگوييم: دسته اول كه شش نفرند، انبيايى هستند كه از جهت داشتن ملك و رياست توأم با رسالت مشتركند. و دسته دوم كه چهار نفرند، انبيايى هستند كه در داشتن زهد و اعراض از زخارف دنيا مشتركند. و دسته سوم كه آنان نيز چهار تن مى‏باشند، انبيايى هستند كه خصوصيت مشتركى نداشته و ليكن هر كدام امتحان بزرگى مخصوص به خود داشته‏اند- و خداوند داناتر است.

اشكال ديگرى كه به گفته صاحب المنار وارد است اين است كه وى موسى و هارون را بر ايوب و يوسف، و آن دو را بر داوود و سليمان برترى داده بى اينكه دليلى داشته باشد. و همچنين" صلاح" را به معنى زهد و احسان گرفته كه اين نيز دليل قابل اعتمادى ندارد.

" وَ مِنْ آبائِهِمْ وَ ذُرِّيَّاتِهِمْ وَ إِخْوانِهِمْ" اين تعبير، گفتار قبلى ما را مبنى بر اينكه هدايت الهى در سلسله آبا و ابناى بشر در هيچ جا قطع نشده، تاييد مى‏نمايد، براى اينكه" ذريات" را كه همان نسل آينده است با" آباء" كه نسل گذشته است توأم ذكر نموده و فرموده كه آيندگان نيز در داشتن هدايت با حاضرين به پدرى يا پسرى يا اخوت اتصال دارند." وَ اجْتَبَيْناهُمْ وَ هَدَيْناهُمْ إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ" راغب در مفردات خود مى‏گويد:" جبيت الماء فى الحوض" به معناى اين است كه من آب را در حوض جمع كردم، و به همين مناسبت حوض را كه مجمع آب است" جابية" مى‏نامند و جمع آن" جواب" است و در قرآن كريم اين كلمه در جمله" وَ جِفانٍ كَالْجَوابِ" بكار رفته است. و همين ماده را به طور استعاره در جمع‏آورى ماليات استعمال نموده، اين عمل را" جباية الخراج" مى‏نامند، و به همين معناى استعارى در آيه" يُجْبى‏ إِلَيْهِ ثَمَراتُ كُلِّ شَيْ‏ءٍ" آمده است.

آن گاه مى‏گويد:" اجتباء" به همان معناى جمع كردن است، و ليكن نه هر جمع كردنى بلكه برگزيدن و انتخاب كردن، و به اين معنا است جمله" فَاجْتَباهُ رَبُّهُ" و اجتباء و برگزيدن خدا يك بنده را به اين است كه او را به فيض الهى خود اختصاص داده در نتيجه انواع نعمت‏ها خود به خود و بدون زحمت به سويش سرازير گردد، و اين موهبت مخصوص انبيا و بعضى از صديقين و شهداء كه هم‏رتبه انبيااند مى‏باشد. اين كلمه در چند جاى قرآن آمده از آن جمله فرموده:" وَ كَذلِكَ يَجْتَبِيكَ رَبُّكَ- و اين چنين پروردگارت ترا برمى‏گزيند" و فرموده:

" فَاجْتَباهُ رَبُّهُ فَجَعَلَهُ مِنَ الصَّالِحِينَ- پروردگارش او را برگزيد و از صالحين قرارش داد" و نيز فرموده:" وَ اجْتَبَيْناهُمْ وَ هَدَيْناهُمْ إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ" و در جاى ديگر فرموده:" ثُمَّ اجْتَباهُ‏