ظاهر ذيل آيه" وَ ذَرُوا الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمائِهِ سَيُجْزَوْنَ ما كانُوا يَعْمَلُونَ" نيز اين معنا را تاييد مىكند، براى اينكه اگر مراد از دعا نام نهادن و يا نداء مىبود، نه عبادت مناسبتر اين بود كه بفرمايد:" بما كانوا يصفون بخاطر آن وصفها كه از خدا مىكردند" هم چنان كه در جاى ديگر همين طور تعبير كرده و فرموده:" سَيَجْزِيهِمْ وَصْفَهُمْ به زودى وصف كردنشان را جزا خواهد داد" «1» بنا بر آنچه گذشت معناى آيه مورد بحث چنين مىشود- و خدا داناتر است-:" براى خدا است تمامى اسمايى كه بهترين اسماء است پس او را عبادت كنيد و با آنها بسويش توجه نماييد" البته معلوم است كه اين معنا شامل تسميه و نداء هم مىشود چون اين دو از لواحق عبادت است.
" وَ ذَرُوا الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمائِهِ ..."
كلمه" لحد" و" الحاد" هر دو به يك معنا مىباشد، و آن ميل از حد وسط به يكى از دو طرف افراط و تفريط است، لحد قبر را هم به همين مناسبت لحد مىگويند، چون لحد هم در يك طرف قبر قرار دارد به خلاف" ضريح" كه در وسط قبر است و" يلحدون" چه از ثلاثى مجرد بوده و به فتح" يا" قرائت شود، و چه به ضم" يا" و از باب افعال به يك معنا است، و از بعضى از لغويين نقل شده كه گفتهاند به يك معنا نيست بلكه از ثلاثى مجرد به معناى ميل به يكى از دو طرف، و از باب افعال به معناى جدال و مغلوب ساختن طرف است.
" سَيُجْزَوْنَ ..."- اگر در صدر اين جمله واو عاطفه به كار برده نشده براى اين است كه اين جمله به منزله جواب از سؤال مقدر است، كانه وقتى فرمود:" و واگذار آن كسانى را كه در اسماى او الحاد مىورزند" كسى پرسيده است سرانجام حال ايشان چه مىشود؟ جواب مىدهد به اينكه:" سَيُجْزَوْنَ ما كانُوا يَعْمَلُونَ". راجع به بحث در اسماء حسنى تتمهاى باقى مانده كه در گفتار آينده بعد از فراغ از تفسير آيات خواهد آمد- ان شاء اللَّه-.
" وَ مِمَّنْ خَلَقْنا أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ" در سابق يعنى در تفسير آيه" وَ مِنْ قَوْمِ مُوسى أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ" «2» مقدارى در پيرامون اين مطلب بحث شد، خصوصيتى كه در اين آيه است اين است كه در سياق تقسيم مردم به دو قسم گمراه و مهتدى (و بيان اينكه ملاك در دو قسم شدن مردم دعوت خدا به اسماء
(1) سوره انعام آيه 139 (2) سوره اعراف آيه 159