صفحه‌ى 207
كه براى مخلصين آماده شده ضررهاى خمر دنيوى و مستى آن و از بين بردن عقل وجود ندارد.
" وَ عِنْدَهُمْ قاصِراتُ الطَّرْفِ عِينٌ"- اين آيه وصف حوريانى است كه براى مخلصين آماده شده. و" قاصرات الطرف" كنايه است از اين كه: نگاه كردن آنان با كرشمه و ناز است، و مؤيد آن اين است كه دنبال آن، كلمه" عين" را آورده كه جمع" عيناء" است، و" عيناء" مؤنث" أعين" است، و هر دو به معناى چشمى است كه: درشت و در عين حال زيبا باشد (مانند چشم آهو).
بعضى «1» از مفسرين گفتهاند:" معناى" قاصِراتُ الطَّرْفِ" اين است كه: حوريان فقط به همسران خود نگاه مىكنند، و آن قدر ايشان را دوست مىدارند كه نظر از ايشان به ديگر سو، نمىگردانند و مراد از كلمه" عين" آن است كه: هم سياهى چشمهاى حوريان نامبرده بسيار سياه است، و هم سفيدىاش بسيار سفيد".
" كَأَنَّهُنَّ بَيْضٌ مَكْنُونٌ"- كلمه" بيض" به معناى تخم مرغ و اسم جنس است كه:
واحدش" بيضه" است. و كلمه" مكنون" به معناى پنهان شده و ذخيره شده است.
بعضى «2» از مفسرين گفتهاند:" منظور از تشبيه حوريان به" بَيْضٌ مَكْنُونٌ" اين است كه: همانطور كه تخم مرغ مادامى كه در زير پر مرغ و يا در لانه و يا در جاى ديگر محفوظ مىباشد، هم چنان دست نخورده مىماند و غبارى بر آن نمىنشيند حوريان نيز اين طورند".
بعضى ديگر گفتهاند:" منظور تشبيه آنان به باطن تخم است، قبل از آنكه شكسته شود و دست خورده گردد.
[گفتگوى اهل بهشت با يكديگر]
" فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلى بَعْضٍ يَتَساءَلُونَ ... فَلْيَعْمَلِ الْعامِلُونَ" اين جمله گفتگويى را كه بين اهل بهشت رخ مىدهد حكايت كرده و مىفرمايد:
بعضى از ايشان احوال بعضى ديگر را مىپرسند، و بعضى، آنچه در دنيا بر سرش آمده براى ديگران حكايت مىكند و سرانجام، رشته سخنشان بدينجا مىرسد كه با بعضى از اهل دوزخ كه در وسط آتش قرار دارند سخن مىگويند.
پس ضمير جمع در جمله" فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلى بَعْضٍ يَتَساءَلُونَ" به اهل بهشت از بندگان مخلص خدا برمىگردد. و معناى" تسائل- پرسش طرفينى"- همان طور كه گفتيم-
_______________
(1) تفسير قرطبى، ج 15، ص 80.
(2) مجمع البيان، ج 8، ص 443.