" وَ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ"- آمرزشى كه تمامى گناهان و بديها را محو مىكند و ديگر عيش آنها به هيچ كدورتى مكدر و به هيچ نقصى منقص نيست. و در تعبير از خدا به كلمه" ربهم" اشاره است به اينكه رحمت خدا و رأفت الهيهاش سراپاى آنان را فرا گرفته.
" كَمَنْ هُوَ خالِدٌ فِي النَّارِ"
- در اين جمله يكى از دو طرف قياس حذف شده، تقديرش اين است كه:
آيا كسى كه داخل چنين بهشتى مىشود، مثل كسى است كه او جاودانه در آتش است. و نوشيدنيشان آبى است بسيار بسيار داغ كه رودههايشان را تكه تكه مىكند و اندرونشان را بعد از نوشيدن مىسوزاند؟
و نوشيدنشان هم به كراهت و جبر است، هم چنان كه فرموده:" وَ سُقُوا ماءً حَمِيماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُمْ". بعضى از مفسرين «1» گفتهاند: جمله" كَمَنْ هُوَ خالِدٌ ..." بيانى است براى جمله قبلى كه مىفرمود:" كَمَنْ زُيِّنَ ..." ولى اين نظريه درست نيست.
در مجمع البيان در ذيل آيه" ذلِكَ بِأَنَّهُمْ كَرِهُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ" مىگويد: امام ابى جعفر فرمود: يعنى از آنچه كه خدا در حق على (ع) نازل كرده كراهت دارند «2».
و نيز در همان تفسير است كه در ذيل جمله" كَمَنْ زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ" از بعضى نقل كرده كه گفتهاند:
منظور منافقين هستند. و اين مطلب از امام ابى جعفر (ع) روايت شده «3».
مؤلف: احتمال دارد هر دو روايت از باب تطبيق مصداق بر كلى باشد.
و در تفسير قمى در ذيل جمله" كَمَنْ هُوَ خالِدٌ فِي النَّارِ وَ سُقُوا ماءً حَمِيماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُمْ" گفته:
كسى كه در چنين بهشتى قرار دارد، مثل كسى نيست كه در چنين آتشى هست، هم چنان كه دشمن خدا مثل ولى خدا نيست «4».
(1) تفسير روح المعانى، ج 26، ص 49. (2 و 3) مجمع البيان، ج 9، ص 99 و 100. (4) تفسير قمى، ج 2، ص 3.