پرسيدم:

كدام آيه است؟

فرمود: اين كلام خداى عز و جل كه مى‏فرمايد:

" هَلْ جَزاءُ الْإِحْسانِ إِلَّا الْإِحْسانُ"، چون اين آيه مساله لزوم جبران احسان را هم در مؤمن جارى دانسته و هم در كافر، هم در نيك و هم در فاجر، پس بنا بر اين، هر كس كه به وى احسانى شد، بايد در مقام تلافى و جبرانش برآيد، و جبران احسان مردم به اين نيست كه به اندازه احسان به او احسان كنى، چون در اين صورت باز احسان او افضل از احسان تو است، زيرا احسان او ابتدايى بود، و احسان تو تلافى آن بود، پس بايد تو احسان خود را زياد كنى، تا درست مطابق آن شود «1».

رواياتى در ذيل آيه،" هَلْ جَزاءُ الْإِحْسانِ إِلَّا الْإِحْسانُ"

و در مجمع البيان در ذيل آيه" هَلْ جَزاءُ الْإِحْسانِ إِلَّا الْإِحْسانُ" مى‏گويد:

روايتى از انس بن مالك رسيده كه گفت:

وقتى رسول خدا (ص) اين آيه را خواند، و سپس فرمود:

هيچ مى‏دانيد پروردگارتان مى‏خواهد چه بفرمايد:

اصحاب عرضه داشتند:

خدا و رسولش داناترند.

فرمود: پروردگارتان مى‏فرمايد:

آيا جزاى كسى كه ما او را از نعمت توحيد برخوردار كرده‏ايم، چيزى جز بهشت مى‏تواند باشد؟ «2».

و در تفسير قمى در ذيل همين آيه مى‏گويد:

امام فرمود:

جزاى كسى كه من او را از نعمت معرفت برخوردار كرده‏ام چه چيزى جز بهشت مى‏تواند باشد «3».

` اين روايت هم از رسول خدا (ص) نقل شده، و هم از ائمه اهل بيت (ع). در كتاب توحيد آن را به جعفر بن محمد نسبت داده، كه آن جناب از آباى گرامى‏اش از على (ع) از رسول خدا (ص) روايت كرده، و عبارت آن چنين است:

خداى عز و جل مى‏فرمايد:

جزاى كسى كه من او را از نعمت توحيد بهره‏مند كرده‏ام چه چيزى به جز بهشت مى‏تواند باشد «4».

و در كتاب علل آن را از حسن بن على از رسول خدا (ص) نقل كرده و عبارت آن در اين نقل چنين است:

آيا جزاى كسى كه مى‏گويد:

" لا اله الا اللَّه" چه چيزى جز بهشت مى‏تواند باشد «5».

(1) نور الثقلين، ج 5، ص 198 به نقل از عياشى.

(2) مجمع البيان، ج 9، ص 208.

(3) تفسير قمى، ج 2، ص 345.

(4) توحيد، ص 22، ح 17.

(5) علل الشرائع، ب 182، ص 251، ح 8.