و در روايتى كه از رسول خدا (ص) نقل شده آمده كه مهاجرين بعد از نزول قرآن هفده سال در انتظار بودند، و خداوند دلهايشان را هم چنان منتظر نگهداشت، تا آنكه آيه" أَ لَمْ يَأْنِ ..." نازل شد «1». و لازمه اين روايت اين است كه سوره مورد بحث سال چهارم و يا پنجم از هجرت نازل شده باشد.
و در روايتى ديگر از ابن عباس آمده كه خداى تعالى دلهاى مهاجرين را به انتظار گذاشت، تا بعد از سيزده سال از نزول قرآن
فرمود: " أَ لَمْ يَأْنِ ..." «2».
و لازمه اين روايت اين است كه سوره مورد بحث در ايام هجرت نازل شده باشد، و اين دو روايت نيز با سياق آيات سوره نمىسازد.
و نيز در الدر المنثور است كه:
ابن جرير از براء بن عازب روايت كرده كه گفت:
از رسول خدا (ص) شنيدم مىفرمود:
مؤمنين امت من شهيدانند، آن گاه اين آيه را تلاوت فرمود:
" وَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ أُولئِكَ هُمُ الصِّدِّيقُونَ وَ الشُّهَداءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ" «3».
و در تفسير عياشى به سند خود از منهال قصاب روايت كرده كه گفت:
به امام صادق (ع) عرضه داشتم:
دعا بفرما خدا شهادت را روزيم كند.
فرمود: مؤمن خود شهيد است، و آن گاه اين آيه را خواند «4».
در اين معنا روايتى ديگر است، و ظاهر بعضى از آنها مانند همين روايت اين است كه مىخواهد شهادت را به كشته شدن در راه خدا تفسير كند.
و در تفسير قمى به سند خود از حفص به غياث روايت آورده كه گفت:
به امام صادق (ع) عرضه داشتم:
فدايت شوم حد زهد در دنيا چيست؟
(1) الدر المنثور، ج 6، ص 174. (2) الدر المنثور، ج 6، ص 175. (3) الدر المنثور، ج 6، ص 176. (4) نور الثقلين، ج 5، ص 244 به نقل از تفسير عياشى. (5) نور الثقلين، ج 5، ص 248 به نقل از تفسير قمى.