اين بشارت در مقابل بشارتى است كه در آيه شريفه زير واقع شده، مىفرمايد:
" إِنَّ اللَّهَ اشْتَرى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ ... فَاسْتَبْشِرُوا بِبَيْعِكُمُ الَّذِي بايَعْتُمْ بِهِ" «1»، و از اين محاذات و مقابله روشن مىشود كه مژدهاى هم كه در آيه مورد بحث داده شده، در خصوص نصرت و فتح نيست، بلكه مجموع پاداشهايى است كه خدا در دنيا و آخرت مىدهد.
همه اين مطالب امورى است كه از آيه شريفه به كمك سياق و اعراب كلماتش استفاده مىشود، ولى مفسرين در معناى آيه سخنانى ديگر گفتهاند كه سياق، آن طور كه بايد با آن مساعد نيست، و به همين جهت از نقل آن خوددارى كرديم. بعضى هم احتمال دادهاند كه جمله" وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ" استينافى و جديد باشد.
" يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا أَنْصارَ اللَّهِ ..."
يعنى آن قدر دين خدا را يارى كنيد كه به اين علامت شناخته شويد. بنا بر اين، آيه شريفه جنبه ترقى نسبت به آيه قبلى دارد كه مىفرمود" هَلْ أَدُلُّكُمْ ..."، در نتيجه برگشت معناى هر دو آيه به اين مىشود:
با جان و مال خود تجارت كنيد، و خدا را با ايمان و جهاد در راه او يارى نماييد، و بر يارى خود دوام و ثبات داشته باشيد.
و منظور از يارى كردن خدا يارى پيامبر خدا در پيش گرفتن راهى است كه آدمى را با بصيرت به سوى خدا مىكشاند، هم چنان كه در جاى ديگر فرموده:
" قُلْ هذِهِ سَبِيلِي أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى بَصِيرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِي" «2».
دليل بر اينكه منظور از يارى خدا، يارى دين خدا و پيامبر خدا است، اين است كه جمله" كُونُوا أَنْصارَ اللَّهِ" را تشبيه مىكند به گفتار عيسى (ع)، مىفرمايد:
" كما قالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ لِلْحَوارِيِّينَ مَنْ أَنْصارِي إِلَى اللَّهِ قالَ الْحَوارِيُّونَ نَحْنُ أَنْصارُ اللَّهِ- همان طور كه عيسى بن مريم به حواريين گفت:
چه كسى ياور من به سوى خدا است؟ حواريين گفتند ماييم انصار خدا" پس انصار خدا بودن حواريين معنايش اين بود كه انصار عيسى بن مريم باشند در پيمودن راه خدا، و توجه به آن درگاه. و راه خدا همان توحيد و اخلاص عبادت براى خداى سبحان است. پس، از اينكه جمله" نَحْنُ أَنْصارُ اللَّهِ" محاذى و مقابل جمله" مَنْ أَنْصارِي إِلَى اللَّهِ" قرار گرفته، و مطابق آن واقع شده، معلوم مىشود كه معناى هر دو جمله يكى است، يعنى معناى جمله" نَحْنُ أَنْصارُ اللَّهِ" هم" مَنْ أَنْصارِي إِلَى اللَّهِ" است.
پس اينكه مخاطبين در جمله" يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا أَنْصارَ اللَّهِ" انصار خدا باشند، معنايش اين است كه انصار رسول خدا (ص) در نشر دعوت و اعلاى كلمه حق باشند، و در اين راه جهاد كنند، و اين همان ايمان آوردن به رسول خدا (ص)، و اطاعت قاطع و صادق او در اوامر و نواهى او است، هم چنان كه از سياق آيات سوره هم همين معنا استفاده مىشود.
(1) سوره توبه، آيه 111. (2) بگو اين است راه من كه مردم را به سوى خدا دعوت كنم در حالى كه خودم و پيروانم با بصيرت باشيم. سوره يوسف، آيه 108.