پس اطاعت بنده از پروردگار خود اين است كه اراده خود را تابع اراده پروردگارش كند، و عملى هم كه مى‏كند همين جنبه را داشته باشد. و به عبارتى ديگر بنده اراده خود را و آنچه را كه متعلق اراده او است همه را فداى اراده و عمل پروردگارش نموده، و چنين ايثارى در راه او بكند.

پس اطاعت خداى تعالى در آنچه براى بندگانش تشريع كرده، و در متعلقات آن، خود نوعى از توكل بر خدا است، و چون اطاعت خدا براى هر خداشناس و مؤمن به خدا واجب است، پس توكل بر او نيز بر مؤمنين لازم است، و مؤمنين هم بايد بر او توكل كنند و هم اطاعتش را گردن نهند، و اما كسى كه او را نمى‏شناسد، و به او ايمان ندارد، اطاعت هم ندارد.

پس از آنچه گذشت روشن شد كه ايمان و عمل صالح نوعى از توكل بر خدا است.

مقصود از اينكه خطاب به مؤمنين فرمود: برخى از همسران و فرزندانتان دشمن شمايند، از آنان بر حذر باشيد و ...

" يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْواجِكُمْ وَ أَوْلادِكُمْ عَدُوًّا لَكُمْ فَاحْذَرُوهُمْ ..."

كلمه" من" در جمله" من ازواجكم" تبعيضى است، و معناى" بعضى از همسران شما" را مى‏دهد، و سياق خطاب به تعبير" يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا" و نيز وابسته كردن دشمنى همسران را به مؤمنين مجموعا علت حكم را مى‏رساند و مى‏فهماند كه بعضى از همسران مؤمنين كه با آنان دشمنى مى‏ورزند بدان علت مى‏ورزند كه شوهرانشان ايمان دارند، و عداوت به خاطر ايمان جز اين نمى‏تواند علت داشته باشد كه اين زنان بى‏ايمان مى‏خواهند شوهران خود را از اصل ايمان، و يا از اعمال صالحه‏اى كه مقتضاى ايمان است، از قبيل انفاق در راه خدا و هجرت از دار الكفر، برگردانند و منصرف كنند، و شوهران زير بار نمى‏روند، قهرا زنان با آنان دشمنى مى‏كنند، و يا مى‏خواهند كفر و معصيت‏هاى بزرگ از قبيل بخل و خوددارى از انفاق در راه خدا را بر آنان تحميل كنند، چون دوست مى‏دارند شوهران بجاى علاقه‏مندى به راه خدا و پيشرفت دين خدا و مواسات با بندگان خدا، به اولاد و همسران خود علاقه‏مند باشند، و براى تامين آسايش آنان به دزدى و غصب مال مردم دست بزنند.

پس خداى سبحان بعضى از فرزندان و همسران را دشمن مؤمنين شمرده، البته دشمن ايمان ايشان، و از اين جهت كه دشمن ايمان ايشانند شوهران و پدران را وادار مى‏كنند دست از ايمان به خدا بردارند، و پاره‏اى اعمال صالحه را انجام ندهند، و يا بعضى از گناهان كبيره و مهلكه را مرتكب شوند، و چه بسا مؤمنين در بعضى از خواسته‏هاى زن و فرزند به خاطر محبتى‏ كه به آنان دارند اطاعتشان بكنند، و لذا در آيه شريفه مى‏فرمايد:

از اين گونه زنان و فرزندان حذر كنيد، و رضاى آنها را مقدم بر رضاى خدا نگيريد.