خداى تعالى بعد از آنكه در آيه" إِنْ تَتُوبا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُما وَ إِنْ تَظاهَرا عَلَيْهِ ..." متعرض حال آن دو زن گرديد، كلام خود را بين دو طرف ايمان و كفر به دوران انداخت، در يك آيه خطاب به مؤمنين كرد و فرمود:
" يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْلِيكُمْ ..." و يكى را خطاب به كفار كرد و فرمود:
" يا أَيُّهَا الَّذِينَ كَفَرُوا لا تَعْتَذِرُوا ..."،
دو باره خطاب را به مؤمنين كرد و فرمود:
" يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا ..."، و بار ديگر خطاب را از مؤمنين برگردانيده متوجه رسول گرامى خود نمود و فرمود:
" يا أَيُّهَا النَّبِيُّ جاهِدِ الْكُفَّارَ ..."،
و باز خطاب را متوقف نموده مثالى براى كفار زد و فرمود:
" ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِينَ كَفَرُوا ..."، و مثالى براى مؤمنين زد و فرمود:
" وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِينَ آمَنُوا ...".
" عَسى رَبُّهُ إِنْ طَلَّقَكُنَّ أَنْ يُبْدِلَهُ أَزْواجاً خَيْراً مِنْكُنَّ ..."
در اين آيه بىنيازى خدا را خاطرنشان ساخته، مىفرمايد:
هر چند شما به شرف زوجيت رسول خدا (ص) مشرف شدهايد، ليكن كرامت نزد خدا به اين حرفها نيست، بلكه تنها به تقوى است و بس، هم چنان كه در جاى ديگر نيز فرموده:
" فَإِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلْمُحْسِناتِ مِنْكُنَّ أَجْراً عَظِيماً" «1» يعنى خداى تعالى اگر براى شما زنان پيامبر اجر عظيم مهيا ساخته، براى اين نيست كه همسر اوييد، بلكه براى اين است كه نيكوكاريد، پس هر يك از شما كه نيكوكار نباشد، نزد خدا پاداشى ندارد.
خواننده گرامى كلمه" منكن" را از نظر، دور ندارد، چون حرف" من" براى تبعيض است، مىفرمايد:
اجر عظيم مخصوص بعضى از شما همسران رسول خدا (ص) است، و آن بعض همان نيكوكاران است، معلوم مىشود همسران آن جناب همه نيكوكار نبودهاند.
و نيز مىفرمايد:
" يا نِساءَ النَّبِيِّ مَنْ يَأْتِ مِنْكُنَّ بِفاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ يُضاعَفْ لَهَا الْعَذابُ ضِعْفَيْنِ وَ كانَ ذلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيراً وَ مَنْ يَقْنُتْ مِنْكُنَّ لِلَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تَعْمَلْ صالِحاً نُؤْتِها أَجْرَها مَرَّتَيْنِ وَ أَعْتَدْنا لَها رِزْقاً كَرِيماً" «2» از اين آيه و مخصوصا از كلمه" منكن" نيز بر مىآيد كه همسران رسول خدا (ص) از نظر هدايت و ضلالت و خوبى و بدى دو جور بودند، و همه يكسان نبودند.
و به همين جهت بود كه دنبال اظهار بىنيازى خدا اظهار اميد كرد، كه اگر آن جناب طلاقتان دهد خداى تعالى زنانى بهتر از شما به او روزى كند، زنانى كه مسلمان، مؤمن، عابد، توبهكار، قانت و سائح (روزهگير) باشند، زنانى بيوه يا دوشيزگانى بكر.
(1) سوره احزاب، آيه 29. (2) اى زنان پيامبر! هر يك از شما عملى كند كه زشتيش واضح باشد، عذابش دو چندان خواهد بود، و اين بر خدا آسان است، و هر يك از شما تسليم خدا و رسولش باشد، و عملى صالح كند، او اجر او را نيز دو بار مىدهند، و ما براى او رزقى كريم آماده كردهايم. سوره احزاب، آيه 30 و 31.