و در كافى به سند خود از اسحاق بن عمار از امام ابو ابراهيم موسى بن جعفر (ع) روايت كرده كه گفت:
از آن جناب از شخصى پرسيدم كه حج و عمرهاش را يا بعضى از طوافهايش را به نيت بعضى از افراد خاندانش انجام مىدهد، در حالى كه آن فرد از او غايب است و در شهرى ديگر قرار دارد، مىگويد:
اين را هم پرسيدم كه:
در اين فرض آيا از ثواب عمل خودش چيزى كم مىشود يا نه؟
فرمود: اين عمل هم به حساب خود او نوشته مىشود و هم به حساب آن فرد، علاوه بر اين ثوابى هم به عنوان صله رحم به او مىدهند.
پرسيدم:
در صورتى كه آن فرد از دنيا رفته بود، آيا اين ثواب به حساب او ملحق مىشود؟
فرمود: آرى حتى اگر مشمول غضب خدا باشد به خاطر اين عملى كه تو به نيت وى انجام دادهاى مشمول مغفرت خدا مىگردد، و اگر در مضيقه باشد به خاطر اين عمل گشايش مىيابد،
پرسيدم:
آيا آن فرد در آنجايى كه هست متوجه مىشود كه اين ثوابى كه به نامه عمل او ملحق شد از ناحيه چه كسى است؟
فرمود: آرى.
پرسيدم:
اگر آن فرد ناصبى يعنى دشمن على (ع) باشد اين عمل سودى به حالش دارد يا خير؟
فرمود: بلى، باعث تخفيف او مىشود «2».
مورد روايت هديه دادن ثواب عمل است، نه عملى كه به نيابت از طرف ميت انجام مىشود.
و در همان كتاب به سند خود از عبد اللَّه بن سنان از امام صادق (ع) روايت كرده كه گفت:
رسول خدا (ص) فرمود:
خداى عز و جل به آن فرشتهاى كه موكل بر هر مؤمن است دستور مىدهد اگر آن مؤمن مريض شود آنچه در حال سلامتى انجام مىداد و فعلا به خاطر بيمارى از آن عمل خير بازمانده برايش بنويس، براى اينكه اين منم كه او را در پناه و وثاق خود قرار دادهام «3».
و در خصال از امام صادق (ع) روايت آورده كه فرمود:
انسان بعد از مردنش ديگر هيچ أجر و ثوابى دنبالش نمىآيد، مگر از چند راه:
يكى اينكه در زندگيش صدقهاى پايدار تاسيس كرده باشد كه تا روز قيامت ثواب آن عايد وى مىشود.
(1) تفسير قمى، ج 2، ص 338. (2) فروع كافى، ج 4، ص 315، ح 4. (3) فروع كافى، ج 3، ص 113، ح 3.