" أَوْ زِدْ عَلَيْهِ" به معناى كمتر از نصف و بيشتر از آن است «1».

چند روايت در باره مراد از ترتيل قرآن و آداب تلاوت قرآن‏

و در الدر المنثور است كه عسكرى در كتاب مواعظ از على (ع) روايت كرده كه فرمود: از رسول خدا (ص) پرسيدند معناى" وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا" چيست؟ فرمود: حروفش را واضح بگويى، و چون خواندن شعر صداى خود را ترجيع ندهى نه مانند بحر طويل يكسره باشد و نه مانند شعر پاره پاره، وقتى به عجائبش برمى‏خورى در آنجا بايستى، (و با تكرار آن) دل را به حركت در آورى، و زنهار! همتتان اين نباشد كه زودتر به آخر سوره برسيد «2».

مؤلف: نظير اين معنا را كلينى در كافى به سند خود از عبد اللَّه بن سليمان از امام صادق از على (ع) به اين عبارت نقل كرده كه فرمود: يعنى حروف آن را واضح بگوييد، و مانند خواندن شعر، به صوت خود ترجيع ندهيد، و مانند ريگ، درهم‏وبرهمش مكنيد، بلكه با (تكرار) آياتش دلهاى مبتلا به قساوت را از قساوت تهى كنيد، و هم هيچ يك از شما اين نباشد كه زودتر سوره را تمام كنيد «3».

و در همان كتاب است كه ابن ابى شيبه از طاووس روايت كرده كه گفت: از رسول خدا (ص) پرسيدند كداميك از مردم قرآن را بهتر مى‏خوانند؟ فرمود: آن كس كه وقتى تلاوتش را مى‏شنوى احساس كنى كه او از خدا مى‏ترسد «4».

و در اصول كافى به سند خود از على بن ابى حمزه روايت كرده كه گفت: امام صادق (ع) فرمود: قرآن نبايد به سرعت خوانده شود، بلكه بايد ترتيل شود، پس وقتى به آيه‏اى برمى‏خورى كه در آن سخن از بهشت رفته، همانجا بايست و از خداى عز و جل درخواست بهشت كن، و چون به آيه مربوط به دوزخ مى‏رسى از خدا بخواه تا از آتش پناهت دهد «5».

و در مجمع البيان در معناى ترتيل از ابى بصير از امام صادق (ع) روايت كرده كه فرمود: ترتيل آن است كه در آن مكث كنى و صوتت را نيكو گردانى «6».

(1) مجمع البيان، ج 10، ص 377.

(2) الدر المنثور، ج 6، ص 277.

(3) اصول كافى، ج 2، ص 449، ح 1.(4) الدر المنثور، ج 6، ص 277.

(5) اصول كافى، ج 2، ص 452، ح 2.

(6) مجمع البيان، ج 10، ص 378.