برايشان فراهم ساخته بر سرشان بيايد.

اين بود آن معنايى كه گفتيم دقت در مجموع چهار آيه به دست مى‏دهد، و اين چهار آيه داراى سياقى واحد و متصل و اجزايش با هم سازگار است.

اقوال مفسرين در بيان مراد از مفردات و جملات اين آيات‏

ليكن مفسرين در مفردات اين چهار آيه اقوالى متفرق دارند: مثلا گفته‏اند: «1» كتاب در جمله" إِنَّ كِتابَ الفُجَّارِ" به معناى مكتوب است، و مراد از آن نامه‏هاى اعمال است. و بعضى «2» گفته‏اند: كتاب مصدر و به همان معناى مصدرى- كتابت- است، و در كلام مضافى است كه حذف شده، و تقدير كلام" ان كتابة عمل الفجار لفى سجين- كتابت اعمال فجار در سجين است" مى‏باشد.

و يا گفته‏اند: «3» فجار اعم است از تكذيب‏گران، پس شامل كفار و فساق هر دو مى‏شود.

و يا گفته‏اند: «4» مراد از سجين، طبقه هفتم زمين است، كه نامه فجار را آنجا مى‏گذارند. و بعضى «5» گفته‏اند: دره‏اى است در جهنم، و يا چاهى است در آنجا. و بعضى «6» گفته‏اند: اصلا كلمه سجين نام نامه‏هاى اعمال فجار است. و بعضى گفته‏اند: سجين اول نام جايى است كه نامه اعمال فجار را آنجا مى‏گذارند، و دومى نام نامه اعمال آنان است، و بعضى «7» گفته‏اند: نام كتابى است كه جامع همه نامه‏هاى اعمال بد است، كه اعمال فجار از جن او انس در آن نوشته شده. و بعضى «8» گفته‏اند مراد از آن، خسارت و خوارى است، نظير اينكه وقتى بخواهند نهايت درجه سقوط كسى را برسانند مى‏گويند فلانى به حضيض رسيد. و بعضى «9» گفته‏اند: كلمه" سجين" بدل از كلمه" سجيل" است، كه لامش مبدل به نون شده است، هم چنان كه از جبرئيل تعبير مى‏كنند جبرين، و از اين قبيل سخنانى كه درباره مفردات آيات چهارگانه گفته‏اند.

و همچنين سخنانى كه در باره جملات آن دارند، مثل اينكه گفته‏اند: «10» جمله" كِتابٌ مَرْقُومٌ" بيان و تفسير سجين نيست، بلكه تفسير كتاب است كه در جمله" إِنَّ كِتابَ الفُجَّارِ"

(1 و 2 و 3 و 4) روح المعانى، ج 30، ص 71.

(5 و 6) مجمع البيان، ج 10، ص 453.

(7) روح المعانى، ج 30، ص 71.

(8) الجامع لاحكام القرآن، ج 10، ص 258.

(9) تفسير روح المعانى، ج 30، ص 72.

(10) مجمع البيان، ج 10، ص 453.