و از بعضى «1» از مفسرين نقل شده كه گفته‏اند جمله" من ورائهم" اشاره است به اينكه كفار خدا را پشت سر خود انداخته‏اند. معلوم مى‏شود اين مفسر كلمه" وراء" را به معناى پشت گرفته.

" بَلْ هُوَ قُرْآنٌ مَجِيدٌ فِي لَوْحٍ مَحْفُوظٍ" اين جمله از اعراض قبلى هم اعراض مى‏كند، مى‏فرمايد علت اينكه گفتيم موعظه و حجت به دردشان نمى‏خورد، اصرار بر تكذيبشان نيست، بلكه اين است كه كفار قرآن را از ناحيه خدا نمى‏دانند و حال آنكه چنين نيست، بلكه قرآن كتابى است خواندنى و داراى معانى والا و معارفى زياد كه در لوح محفوظ بوده لوحى كه از دستبرد باطل و شيطانها محفوظ است.

بحث روايتى (رواياتى در باره مراد از" وَ شاهِدٍ وَ مَشْهُودٍ" داستان اصحاب اخدود، وصف لوح محفوظ، و ...)

در الدر المنثور است كه ابن مردويه از جابر بن عبد اللَّه روايت كرده كه گفت:

شخصى از رسول خدا (ص) از آيه" وَ السَّماءِ ذاتِ الْبُرُوجِ" پرسيد، فرمود: يعنى آسمان داراى كواكب. و از آيه" الَّذِي جَعَلَ فِي السَّماءِ بُرُوجاً" پرسيد، فرمود:

باز يعنى كواكب. شخصى ديگر پرسيد پس جمله" فِي بُرُوجٍ مُشَيَّدَةٍ" چه معنا دارد؟ فرمود: يعنى قصور و كاخهاى مجلل «2».

و در همان كتاب است كه عبد بن حميد، ترمذى، ابن ابى الدنيا، (در كتاب اصول) ابن جرير، ابن منذر، ابن ابى حاتم، ابن مردويه، و بيهقى (در كتاب سنن خود)، از ابو هريره روايت كرده‏اند كه گفت: رسول خدا (ص) فرمود: منظور از" يوم موعود" روز قيامت، و منظور از" يوم مشهود" روز عرفه است، و منظور از" شاهد"، روز جمعه است ... «3».

مؤلف: الدر المنثور نظير اين روايت را به طرقى ديگر از ابى مالك و سعيد بن مسيب و جبير بن مطعم، از رسول خدا (ص) نقل كرده، كه عبارت طريق آخرى اين است: شاهد روز جمعه و مشهود روز عرفه است «4».

(1) روح المعانى، ج 30، ص 93.

(2 و 3) الدر المنثور، ج 6، ص 331.(4) الدر المنثور، ج 6، ص 332.