معناى وجه اللَّه تعالى و در معناى اسم اعلى بحث كرديم.
" وَ لَسَوْفَ يَرْضى" يعنى و هر آينه او- همان مرد اتقى- به زودى با دريافت اجر جزيل و پاداش حسن و جميلى كه پروردگارش به او مىدهد خشنود مىگردد.
در اين آيه خداى تعالى را با دو صفت" رب" و" اعلى" ستوده، تا اشاره كرده باشد به اينكه آنچه به عنوان جزا به او مىدهند كه بزرگترين جزا و گرانقدرترين است، به مقتضاى ربوبيت خداى تعالى و تناسب با بلندى مقام او است، (نه متناسب با عمل بنده) و از اينجا وجه التفات در آيه قبلى روشن مىشود، در آيه" فانذرتكم" خداى تعالى متكلم بود، و در آيه قبلى غايب فرض شده، تا به دو وصف رب و اعلى متصف گردد.
در كافى به سند خود از محمد بن مسلم روايت كرده كه گفت: از امام باقر (ع) معناى آيه" وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشى"، و آيه" وَ النَّجْمِ إِذا هَوى" و آيات نظائر اين دو را كه در آنها به حقايق تكوينى سوگند ياد شده پرسيدم و عرضه داشتم" آيا ما نيز مىتوانيم مثلا به خورشيد و ستاره سوگند بخوريم؟" فرمود: خداى تعالى مىتواند به هر يك از مخلوقاتش سوگند ياد كند، ولى بندگانش نمىتوانند به غير او سوگند بخورند «1».
مؤلف: اين روايت را مرحوم صدوق هم به سند خود از على بن مهزيار از ابو جعفر دوم امام جواد (ع) نقل كرده «2». و در تفسير قمى در ذيل آيه" وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشى" آمده كه امام درباره معنايش فرمود: سوگند به شب وقتى كه روز را مىپوشاند «3».
و از حميرى نقل شده كه در قرب الاسناد از احمد بن محمد، از احمد بن محمد بن ابى نصر، از ابى الحسن رضا (ع) روايت كرده كه گفت: از آن جناب شنيدم در تفسير آيه" وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشى" مىفرمود: مردى در حياط خانه مسلمانى درخت خرمايى داشت، و به همين بهانه باعث زحمت صاحب خانه مىشد، صاحب خانه نزد رسول خدا (ص) شكايت كرد، حضرت، صاحب درخت را خواست وقتى آمد
(1) فروع كافى، ج 7، ص 449، ح 1. (2) من لا يحضره الفقيه، ج 3، ص 239، ح 51. (3) تفسير قمى، ج 2، ص 425.