حال بايد نظر اسلام را در اين زمينه بيان كنيم كه آيا انسان كامل عرفا با موازين اسلامي جور درمي آيد يا نه ، چون معلوم شد كه منظور عرفا از انسان كامل چيست . انسان كامل عرفا انساني است كه به خدا مي رسد ، وقتي به خدا رسيد ، مظهر كامل همه اسماء و صفات الهي مي شود و آئينه اي مي شود كه ذات حق در او ظهور و تجلي مي كند . همانطور كه در مورد مكتب فلاسفه گفتيم آنچه كه فلاسفه آن را انسان كامل مي دانند از نظر اسلام ، انسان نيمه كامل است ، نه انسان كامل ، و بعد قسمتهاي مختلف را عرض كرديم كه در كدام قسمت ، مكتب فلاسفه مورد تأييد اسلام است و در كدام قسمت ، مورد تأييد اسلام نيست ، در اينجا نيز [ به همان شكل ] بحث مي كنيم . آيا در اسلام مسئله اي به نام تهذيب و تزكيه نفس مطرح است ؟ بدون شك ، چون در متن قرآن اين مطلب مطرح است : " قد افلح من زكيها 0 و قد خاب من دسيها " ( 1 ) بعد از [ هفت ] قسم متوالي ، مي فرمايد : رستگاري مال مردمي است كه تزكيه نفس كرده اند و بدبخت ، آن مردمي هستند كه نفس و روح و باطن خود را فاسد و تباه كرده اند .
آيا در اسلام تصفيه نفس راهي است به سوي معرفت ؟ در اينكه قرآن مي گويد : " هر كسي كه تزكيه نفس كرد ، رستگار شد "
1 سوره شمس ، آيات 9 و . 10