ترديدى نيست كه در جوامع اسلامى شيعى، حلول سال هجرى قمرى با اقامه عزا براى سبط دوم پيامبر(صلى الله عليه وآله) و بزرگداشت حماسه و قيام كفر ستيز حسين بن على(عليه السلام)به گونه اى شورانگيز آغاز مى شود. عزادارى امام حسين(عليه السلام) به گونه اى سنّتى و فراگير و به شيوه مرسوم امروز از اواسط قرن سوم در دوران حكومت ديلميان، مقارن ظهور شيخ مفيد(قدس سره) رواج يافته كه با افزايش برخى از پسوندها و پيشوندها بر اين سنّت حيات بخش، همچنان در تداوم است. پسران فنا خسرو بابويه صَنْدلى كه از شيعيان و ارادت مندان اهل بيت(عليهم السلام) بوده اند (از جمله: عمادالدّولة، عضدالدّولة و معزالدّوله) كوشيدند تا اقتدار ايران را در برابر حاكمان ستمْ كيش عبّاسى احيا كنند. اين سلسله چون شيعه امامى بودند، عاشورا را به عنوان روز عزا در سال 352، روز تعطيل عمومى اعلام كردند. مى دانيم كه طوفان بنيان كن قواى شيطانى تاكنون نتوانسته است، كم ترين خللى در جلالت آن پديد آورد; چنانكه امام راحل(قدس سره) فرمود:
ملّت ما را اين مجالس (مجالس عزا) حفظ كرده; بى خود نبود كه مأمورين ساواك رضاخان، تمام مجالس عزا را قدغن كردند... در زمان محمّد رضا هم به همين معنا منتها با فرم ديگر.
تمايز ميان مرگ سرخ و مرگ طبيعى همچون تمايز ميان آب و سراب است ولى آنچه به شرح و توضيح نيازمند است، تمايز اساسى برخى از مرگ هاى سرخ از بعض ديگر است. بر اين اساس، هر محقّق ژرف نگر، هر متفكّر واقع بين و هر بيننده هوشمند مى پرسد: چرا حماسه تاريخ ساز كربلا در ميان جوامع بشرى از چنان بالندگى و درخشندگى يى برخوردار است كه ساير نهضت ها از اين جهت قابل مقايسه با آن نيست؟
راز اصلى اين تجلّى و جاودانگى را مى توان در مسائل زير جويا شد: