تو گناهش بيشتر از گناه حجاج است من حاضر نيستم غيبت حجاج را بشنوم " . حرف مفت است عجيب اين است ك ه غزالي به اين بزرگي و عظمت ، اين داستان را نقل و تأييد كرده اين اشتباه است با اينكه ما غزالي را مرد بسيار بزرگي مي دانيم يعني مرد مفكر فوق العاده اي است ، اما آدمهاي بزرگ اشتباههاي بزرگ هم دارند يكي از اشتباههاي بزرگ غزالي ، به قول ابن الجوزي اين است كه در بسياري از موارد ، شرع را به تصوف سواد كرده آن افراطهاي صوفيگري غزالي ، گاهي سبب شده كه از فقه اسلامي منحرف شود ، مثل همين جا كه مي گويد : " راست گفته ابن سيرين ، آن مرد حق نداشته غيبت حجاج را بكند ، حجاج مسلمان بوده " اگر حجاج را نمي شود غيبت كرد پس غيبت كي جايز است در دنيا ؟ ! پس ما هم شبانه روز بالاي منبر داريم غيبت يزيد بن معاويه را مي كنيم چون مظالمش را بازگو مي كنيم خدا خودش از فرعون غيبت كرده ، از نمرود غيبت كرده ، از قارون غيبت كرده ، از بلعم باعوراء غيبت كرده ، و از صدها نفر ديگر ، و از اقوامي غيبت كرده ، از همه قوم بني اسرائيل يكجا غيبت كرده است نه ، اينها غيبت نيست ديگر از آن طرف هم نيفتد .
تعبير حضرت اين بود : و افشاء العارفة و ستر العائبة همه اينها را من براي اين ذكر مي كنم كه انسان وقتي به اين حد مي رسد كه آرزويش چنين آرزويي مي شود ، قابل تقديس است ، انديشه اش كه چنين انديشه اي هست قابل تقديس است ، عملش كه چنين عملي هست قابل تقديس است ، ملكاتش كه چنين ملكاتي هست ملكات قهرمانانه است ، ملكاتي است با ارزش ، با قيمت و گرانبها اين گرانبهايي ريشه اش كجاست ؟ از كجا و چگونه اين [ انديشه يا عمل ] گرانبها شد ؟ ريشه اين گرانبهايي را ما بايد به دست بياوريم . اينجا است كه مكتبهاي مختلف براي نشان دادن رمز اخلاقي بودن كارها پيدا شده و اظهار نظرها كرده اند از فردا شب شروع مي كنيم نظريات اين مكاتب را بيان كردن كه فلان مكتب مي گويد رمز اخلاقي بودن در فلان جهت نهفته است ، آن مكتب ديگر مي گويد در فلان جهت ديگر ، و در نهايت امر مي خواهم رمز اخلاقي بودن را در مكتب اسلام بيان بكنيم ، ببينيم اسلام رمز اين ارزش و علو و گرانبهايي را در چه و در كجا مي داند ، و گذشته از اين ببينيم اسلام [ كارهاي اخلاقي را ] چگونه توجيه مي كند و اين كارها با مكتب اسلام چگونه سازگار است كه البته از همه بيشتر با اين مكتب سازگار است ، همچنين مكتبهاي ديگر مخصوصا فلسفه هاي مادي ، ارزشهاي اخلاقي را چگونه مي توانند توجيه و تأييد بكنند . و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين باسمك العظيم الاعظم الاعزالاجل الاكرم يا الله .
بسم الله الرحمن الرحيم الحمدلله رب العالمين ، باري الخلائق اجمعين ، والصلوه والسلام علي عبد الله و رسوله و حبيبه وصفيه و حافظ سره و مبلغ رسالاته سيدنا و نبينا و مولانا ابي القاسم محمد وآله الطيبين الطاهرين المعصومين اعوذ بالله من الشيطان الرجيم : خذ العفو و امر بالعروف و اعرض عن الجاهلين ( 1 ) . اجمالا اين مطلب را ذكر كرديم كه افعال انسان دو گونه اند : يك گونه افعال طبيعي و عادي و معمولي كه شايسته ستايش ، آفرين گفتن و قهرمانانه شناختن نيست ، و گونه ديگر كارهايي كه انسانها آن كارها را قابل ستايش مي دانند و كننده آن كارها را تحسين مي كنند و آنها را به نوعي قهرمان مي شناسند ، و ما اينها را كارهاي اخلاقي مي ناميم .
1. سوره اعراف ، آيه . 199