الهى بر ابلاغ پيام خداوند، تأكيد مىكند. پيامبر صلي الله عليه و آله در وادى «خم» از حركت باز مىايستد و دستور مىدهد آنان كه پيش رفتهاند، باز آيند و بازماندگان فرا رسند.
سرزمين، غير مسكونى و ناهنجار، هوا بسى گرم و فضا آتشين است. پيامبر صلي الله عليه و آله دستور مىدهد كه از جهاز شتران، جايگاهى بلند سامان دهند، بدان گونه كه همه صداى او را بشنوند و به هنگام سخن، او را ببينند.
چنين مىكنند. نماز ظهر گزارده مىشود. پيامبر صلي الله عليه و آله دستور مىدهد كه همگان گرد آيند. جمعيت، فشرده مىشود. حرارت به اوج خود رسيده است و از تابش آفتاب، سراسر بيابان، زبانه مىكشد. مردمان از جامهها، رداها و از هر آنچه امكان داشته است، سايهبانَكى دست و پا كردهاند تا مگر اندكى از حرارت آفتاب و سوزش آن كاسته شود.
در چنين هنگامى سخت و فراموشناشدنى ، پيامبر صلي الله عليه و آله در پيش ديد دهها هزار 1 مسلمان حجگزار، بر جهاز شتران بر مىآيد و سخن آغاز مىكند و حمد و ثناى خداوند مىگويد. سپس بارها از مردم بر سختكوشى، ابلاغ، اندرزگويى و كوتاهى نكردن خويش در ابلاغ حق، و... گواهى مىگيرد و سرانجام، در حالى كه دست مولا عليه السلام را گرفته و فراز آورده ـ بدان سان كه سپيدى زير بغل آن دو نمايان است، مىفرمايد:
هر كه من مولاى اويم، على مولاى اوست.
اكنون بايد بنگريم كه پيامبر صلي الله عليه و آله با اين همه تمهيد، در فضايى بدان گونه، در ميان
درباره عدد حاضران در واقعه غدير خم، اقوال، گوناگون است، از جمله: 1300 و 10000 نفر در مناقب آل أبى طالب (3 / 26)، 10000 و 12000 نفر در تفسير العيّاشى (1 / 333 / 153 و 329 / 143)، 17000 نفر در جامع الأخبار (47 / 52)، 40000 و 70000 و 90000 و 114000 و 124000 نفر در السيرة الحلبيّة (3 / 257)، 70000 نفر در الاحتجاج (1 / 134 / 32) و 120000 نفر در تذكرة الخواصّ (30). ر . ك: الغدير: 1 / 9 ، بحار الأنوار: 37 / 139 و 158 و 165.