گويند. مردم چنين كردند و من، آن روز، خردسالترين آنان بودم كه به على عليه السلام سلام گفتم. 1
اين تصريحها و تأكيدها، آن روز، حقيقت را آفتابى كرده بود. همگان، در آن روز، از اين حادثه و ابلاغ، «نصب مولا عليه السلام بر ولايت» را مىفهميدند و بدين سان، يكسر به سويش مىشتافتند و ولايت را به او تبريك و تهنيت مىگفتند. طُرفه آن كه داعيهداران بعدى، اوّلين كسانى بودند كه چنين كردند. از جمله، خليفه دوم كه گفت:
مباركت باد، اى پسر ابو طالب! امروز ولىّ هر مرد و زن مسلمان شدى.
منابع بسيارى اين سخن را با الفاظ گونهگون از خليفه دوم گزارش كردهاند، چنان كه از بسيارى ديگر. 2
فهم اديبان و شاعران از واژگان، در تمامى فرهنگها از اعتبار ويژه برخوردار است. عالمان، هماره براى تعيين معناى واژه، آن گاه كه معانى مُحتملى داشته باشد، به فهم اديبان و شاعران استناد مىكنند.
شاعر بلند آوازه آن روزگار، حَسّان بن ثابت، بىدرنگ پس از فرود آمدن پيامبر صلي الله عليه و آله از جايگاه، به پا مىخيزد و از پيامبر خدا براى سرايش اشعار، رخصت مىطلبد و آن گاه چكامه بلندش را با مطلع:
*يناديهُم يوم الغدير نبيّهم
*بخمٍّ وأسمِع بالرسول مناديا
*روز غدير در خُم، پيامبرشان ندايشان داد
* اينك به نداى رسول، گوش فرا ده.
1 - ر.ك: ص 276 (سلام رهبرى). 2 - ر.ك:
ص 278 (تبريك رهبرى).