اكنون، هوادار و خونخواه او شده‏اى؟»، مى‏گويد:

گفتم و گفتند و گفته اكنونم از گفته پيشينم بهتر است. ¹

عمرو بن عاص نيز از اين گونه كسان است. او در زمان حكومت عثمان، موقعيّت خود را از دست داده است و براى او دشوار است كه بنگرد مصرى كه او فتح كرده، اكنون در دست عبد اللّه‏ بن ابى سرح است. او تلاش مى‏كند كه شورش بر ضدّ عثمان، شتاب بيشترى بگيرد. برخى از تلاش‏هاى او را در اين زمينه، در ضمن گزارش متون آورديم. خود او مى‏گويد:

من ابو عبد اللّه‏ هستم. وقتى به دُمَلى دست كشم، بازش مى‏كنم. من حتّى چوپان گله بر سر كوه را بر او مى‏شورانم. ² زبير نيز چنين است. او با طلحه همراه است و مى‏كوشد تا از خيزش مردم، در فرصتى مناسب، براى رسيدن به اهداف دلخواه خويش بهره گيرد. او خود را رهبر آنان مى‏داند.

3 . همگامان فرصت‏طلب عثمان

برخى همراه و هم‏رأى عثمان‏اند؛ امّا در اين حادثه، نه ياور، كه در هم شكننده او و تلاشگر بر ضدّ اويند (اگر چه به طور غير مستقيم)؛ و اين از عبرت‏هاى شگفت تاريخ است.

معاويه را بايد شاخص اين گروه دانست؛ يعنى به واقع، معاويه و حزب او چنين‏اند. حقيقتْ اين است كه او در قتل عثمان، دستى تأثيرگذار دارد. معاويه به راحتى مى‏تواند گروهى را براى حفاظت از خليفه از شام گسيل بدارد و يا براى نبرد

1 -  تاريخ الطبرى: 4/459 .

2 -  تاريخ الطبرى: 4/357 .