دانش نامه امیر المؤمنین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ

دوانده بود و ذهن‏ها و زبان‏ها، جان‏ها و منش‏ها بدان خو گرفته بود و براى مردم، فرهنگى ديگر ساخته بود، مبارزه كند.

اين پيكار، بى‏گمان، نارضايتى‏هاى گسترده‏اى را درپى مى‏داشت و گرهى بر گره‏ها مى‏افزود و فرصت را براى اصلاحات ديگر نيز از دستْ مى‏گرفت. بايد شكيبايى پيشه مى‏شد، تا روزگارى كه زمان برچيدن ميوه فرا مى‏رسيد.

بارى، على عليه السلام اصلاحات را بر اساس برنامه‏اى دقيق و چشم‏اندازى روشن و اهدافى مشخّص، در جهت برگرداندن جامعه به سيره و سنّت نبوى آغاز كرد و گام اوّل را در جهت ايجاد و گسترش عدالت اجتماعى و جارى‏ساختن اصلاحات ادارى و اقتصادى برداشت و تا آخرين لحظه‏هاى زندگى ادامه داد، تا جامعه‏اى به تمام معنا «اسلامى» و مبتنى بر ارزش‏هاى قرآنى و آموزه‏هاى الهى پى افكند. افسوس كه كج‏انديشى‏ها، زشت خويى‏ها، نامردمى‏ها و ستمگرى‏ها، آن مرد عدالت و ايمان را از رسيدن به تمامى آن اهدافْ باز داشت.

آنچه اكنون بدان مى‏پردازيم، گزارشى است از اصولى‏ترين اصلاحات علوى در زمينه‏هاى ادارى، فرهنگى، اقتصادى، اجتماعى، قضايى، امنيتى، نظامى وبين‏المللى، بر اساس نصوص حديثى و تاريخى، و نيز تبيين مبانى اصلاحات. بى‏گمان، شرح كامل مبانى سياسى امام و توضيح و تفسير چگونگى اصلاحات او، مجالى فراخ‏تر مى‏طلبد.