دانش نامه امیر المؤمنین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ

زبان او آزارى نبينند، جز آن كه براى حق باشد؛ و آزار مسلمانان روا نيست، مگر آن‏جا كه واجب شود. ¹

8 / 11

پرهيزاندن از دشنام

1732.وقعة صفين ـ به نقل از عبد اللّه‏ بن شريك ـ: حجربن عدى و عمرو بن حمق بيرون شدند، در حالى كه برائت و لعن بر شاميان را آشكار مى‏كردند. على عليه السلام به آنان پيغام داد كه از آنچه به من خبر رسيده، خوددارى كنيد.

آن دو نزد على عليه السلام آمدند و گفتند: اى اميرمؤمنان! مگر ما برحق نيستيم؟

فرمود: «چرا».

گفتند: مگر آنان بر باطل نيستند؟

فرمود: «چرا».

گفتند: پس چرا ما را از دشنام دادن آنان، باز داشتى؟

فرمود: «دوست نداشتم شما جزو لعن‏كننده‏ها و دشنام‏دهنده‏ها باشيد كه دشنام بدهيد و برائت بجوييد؛ امّا اگر بدى‏هاى رفتارى آنان را بازگو مى‏كرديد ومى‏گفتيد: "روش آنان چنين است و رفتارشان چنان است"، به سخن حق، نزديك‏تر بود و در عذر آورى، رساتر؛ و اگر به جاى لعن آنان و برائت جُستن از آنها مى‏گفتيد: "بار خدايا! خون ما و آنان را حفظ كن، ميان ما و آنان را اصلاح كن و آنان را از گمراهى برَهان، تا آن‏كه حق را نمى‏داند، بشناسد و آن كه به گمراهى و دشمنى آزمند است، از آن باز ايستد"، اين، نزد من دوست‏داشتنى‏تر بود و براى شما بهتر».

آن دو گفتند: اى امير مؤمنان! پندت را مى‏پذيريم و به ادب تو مؤدّب مى‏شويم. ²

1 -  نهج‏البلاغة: خطبه 167، بحارالأنوار: 32/40/26.

2 - وقعة صفّين: 103، بحارالأنوار: 32/399/369 ـ 373. نيز، ر . ك : نهج‏البلاغة: خطبه 206 .