دانش نامه امیر المؤمنین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ

مؤلفان: محمد محمدی ری شهری، محمدکاظم طباطبایی، محمود طباطبائی نژاد؛ مترجمان: عبدالهادی مسعودی، مهدی مهریزی، ابوالقاسم حسینی، جواد محدثی، محمدعلی سلطانی

جلد 4 -صفحه : 369/ 33
نمايش فراداده

على عليه السلام به لحاظ اهميّت بازار و نقش‏آفرينى شگرف آن در اقتصاد و معيشت مردم، به‏گونه‏اى مستقيم، بر بازار و چگونگى داد و ستد در آن، نظارت مى‏كرد. آن بزرگوار، هر روز صبح به بازارهاى كوفه مى‏رفت و به تعبير راوى، چونان «معلّم كودكان»، بازاريان را به تقوا و دورى از كم‏فروشى، دروغ، خيانت و ظلم، سفارش مى‏كرد. متونى كه اين نظارت مستقيم را گزارش كرده‏اند، بسى خواندنى و درس‏آموز است. امام، درميان مسلمانان فرياد برمى‏آورد كه در معامله «غِش» نكنند، احتكار روا ندارند، انصاف را پيشه سازند و كالا را بدان‏گونه كه هست، عرضه كنند، نيك‏نمايى نكنند، با مراجعه كنندگان، با خُلق و خوى انسانى برخورد كنند، به هنگام خريد كالا، فروشنده را كم‏ارزش نسازند، و چون آهنگ فروش چيزى داشتند، كالاى خود را چنان و چنين، وا ننمايند و....

همه اين گفتارها و هشدارها و توصيه‏هاى امام به بازاريان در رعايت انصاف، عدالت و خلق و خوى انسانى و كرامت و رادمردى، شايان توجّه‏اند.

6. اخذ منصفانه ماليات

حكومت، در نگاه امام على عليه السلام ، براى مردم و در جهت احقاق حقوق مردم است. چنين است كه بخشى از نيازهاى مالى حكومت را بايد مردم بپردازند؛ همان‏ها كه از وجود حكومت، بهره مى‏گيرند و در سايه آن، به توليد و تجارت و... مى‏پردازند. وضعِ ماليات در تمام نظام‏ها با چنين آهنگى شكل مى‏گيرد، گو اين‏كه چگونگى فراگيرى و وصول آن در نظام‏هاى مختلف، متفاوت است. در سياست علوى، ضمن تأكيد بر وضعِ ماليات و مسئوليت دولت در فراگيرى گرفتن آن از مردم، نوعِ نگاه به ماليات و چرايى و چگونگى گرفتن آن از مردم، شايان توجّه است. اعتماد به مردم، تأكيد بر عدم مشكل‏آفرينى براى مردم، توجّه دادن مردم به جايگاه ماليات و اهميّت آن و... شايان توجه است.