دانش نامه امیر المؤمنین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ

مؤلفان: محمد محمدی ری شهری، محمدکاظم طباطبایی، محمود طباطبائی نژاد؛ مترجمان: عبدالهادی مسعودی، مهدی مهریزی، ابوالقاسم حسینی، جواد محدثی، محمدعلی سلطانی

جلد 4 -صفحه : 369/ 37
نمايش فراداده

بيشترى داشت و بر آنها در استفاده از اموال عمومى، بيشتر سخت مى‏گرفت تا ديگران را درس عبرت باشد.

12. صرفه‏جويى در اموال عمومى

بر پايه آنچه گذشت، سياست امام در مصرف اموال عمومى و چگونگى بهره‏گيرى كارگزاران از آن و چه‏سانى هزينه كردن بيت المال، فوق‏العاده جالب و آموزنده است. امام براى اين‏كه كارگزاران را به نهايت صرفه‏جويى از درآمدهاى عمومى توجّه دهد و آنان را به جلوگيرى از اسراف وا دارد، در بخش‏نامه‏اى از آنان خواست تا حتى در نوشتن نامه به او صرفه‏جويى كنند و چنين تأكيد كرد:

أدِقّوا أقلامَكُم، و قارِبوا بَينَ سُطورِكُم، وَاحذِفوا عَنّي فُضولَكُم وَاقصِدوا قَصدَ المَعاني وإيّاكُم وَالإكثارَ، فَإِنَّ أموالَ المُسلِمينَ لا تَحتَمِلُ الإضرارَ. 1 قلم‏هايتان را تيز كنيد و سطرها را به هم نزديك سازيد. [در نگارش] براى من، زيادى‏ها را حذف كنيد و به معنا بنگريد، و بپرهيزيد از زياده نويسى؛ چرا كه بيت المال مسلمانان، زيان را بر نمى‏تابد.

روشن است كه كارگزارْ چون اين همه دقّت را در نگارش نامه‏اى بشنود، ديگر از اموال عمومى، سفره‏هاى آن‏چنانى نمى‏آرايد، بر مَركب‏هاى آن‏چنانى سوار نمى‏شود ودر جهت آسايش هرچه بيشتر خويش نمى‏كوشد.

صرفه‏جويى شخصى امام در مصرف بيت المال نيز بسى شگفت‏انگيز است. او حاضر نبود حتى براى پاسخگويى به كسانى كه براى كار شخصى در شب به او مراجعه مى‏كردند، از نور چراغى كه به درآمدهاى عمومى تعلّق داشت، استفاده كند. داستان تأمّل‏برانگيز و عبرت‏آموز طلحه و زبير كه در هنگام رسيدگى حضرت به

ر.ك: ص 260، ح 1559.