دانش نامه امیر المؤمنین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ

مؤلفان: محمد محمدی ری شهری، محمدکاظم طباطبایی، محمود طباطبائی نژاد؛ مترجمان: عبدالهادی مسعودی، مهدی مهریزی، ابوالقاسم حسینی، جواد محدثی، محمدعلی سلطانی

جلد 4 -صفحه : 369/ 63
نمايش فراداده

اخلاقى و بنيادهاى انسانى غافل بماند. نگرشِ اين خلق و خوى جنگى و آيين اخلاقى نبرد در سيره علوى، درس‏آموز است و بيداركننده. برخى از عناوين اين موضوع را بدين قرار مى‏توان گزارش كرد:

الف ـ آغاز به جنگ، هرگز!

امام، هرگز آغاز به جنگ نكرد و تا دشمن، در نهايت خيره‏سرى، عرصه را بر گفتگو و رويارويى مسالمت‏آميزْ تنگ نكرد، دست به شمشير نبرد و به همراهان و ياران خود نيز تأكيد كرد كه هرگز آغازِ به نبرد نكنند. به واقع، اين سياست امام، تأكيدى است بر صلح‏دوستى اسلام علوى و ارزش‏هاى انسانى، و مخالفت با ستيزه‏جويى.

امام، اين سياست را هماره معمول داشت و بر آن پاى فشرد. جندب ازدى مى‏گويد:

إنَّ عَلِيا كانَ يَأمُرُنا فى كُلِّ مَوطِنٍ لَقينا فيهِ مَعَهُ عَدُوّا فَيَقولُ: لا تُقاتِلُوا القَومَ حَتّى يَبدَؤُوكُم فَأَنتُم بِحَمدِاللّه‏ِعَلى حُجَّةٍ وتَركُكُم إيّاهُم حَتّى يَبدَؤُوكُم حُجَّةٌ أُخرى لَكُم. 1 هرگاه همراه على عليه السلام با دشمن رو به رو مى‏شديم، به ما فرمان مى‏داد: «با آنان، نبرد نكنيد تا آنان، آغاز كنند؛ چرا كه شما بحمداللّه‏برهان داريد و رها كردن آنان تا نبرد را آغاز كنند، برهانى ديگر است براى شما.

بدين‏سان، او نشان مى‏داد كه در فرهنگ او ستيزه‏گرى اصل نيست و صلح و آرامش، اصل است.

چنين بود كه امام، به نيروهاى رزم‏آورش سفارش كرده بود تا آغاز به جنگ نكنند و چون آتش جنگ با شروع دشمن، شعله‏ور شد و به يارى خداوند، دشمنْ شكست خورد، فراريان را نكُشند، بر مجروحان يورش نبرند، بدن‏ها را عريان

ر.ك: ص 344، ح 1788.