چون آتش جنگ فروكش مىكرد، على عليه السلام دستور مىداد كه با سپاه شكستخورده، مجروحان، اسيران و بازماندگانِ سپاه دشمن، بويژه با زنان، نهايت خوشرفتارى انجام شود. امام ـ چنانكه پيشتر نيز آورديم ـ، دستور مىداد تا فراريان را دنبال نكنند، مجروحان را نكشند، به خانههاى مردم وارد نشوند، از اموال مناطقِ فراچنگ آمده، چيزى برندارند، هرگز به زنان آزار نرسانند و متعرّض آنان نشوند، گرچه به آنان و فرماندهان نبرد، ناسزا بگويند.
آنچه تا بدينجا آمد، نگاهى بود به سياستهاى علوى در زمينههاى گونهگون كشوردارى.
اكنون، بر آنيم كه گوشههايى از سياستهاىِ جهانى امام على عليه السلام را برشماريم. از سياستهاىِ جهانى امام، رهنمودهايى را برگزيدهايم كه براى كشوردارى در هر جا و با هر فرهنگى، سودمند و كارآمد خواهد بود. رهنمودهايى كه اكنون بر مىشماريم و متون نشان دهنده آنها را در متن كتاب آوردهايم، رهنمودهايى است سياسى، اجتماعى، فرهنگى و حكومتى كه فطرت سالم و عقل سليم، بر استوارى و كارآمدى آنها گواهى مىدهد و تجربه تاريخى، بر درستى و شايستگى آنها، شاهدى صادق خواهد بود. اين حقايق را هر كس با هر گونه باورى، با مراجعه به وجدان و تاريخ، به سادگى مىتواند دريابد و بر استوارى آنها در كشوردارى گواهى دهد. در فصل دهم همين كتاب، اين اصول و رهنمودها به سه دسته تقسيم شدهاند، بدين سان:
امام على عليه السلام ، سياستهايى را براى بقاى دولتها ضرورى شمرده است. از درْ