دانش نامه امیر المؤمنین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ

مؤلفان: محمد محمدی ری شهری، محمدکاظم طباطبایی، محمود طباطبائی نژاد؛ مترجمان: عبدالهادی مسعودی، مهدی مهریزی، ابوالقاسم حسینی، جواد محدثی، محمدعلی سلطانی

جلد 6 -صفحه : 439/ 272
نمايش فراداده

بحثى در باره حَكَميّت

واقعه حَكَميّت در جنگ صِفّين، يكى از تأسّف‏بارترين وقايع دوران حكومت امام على عليه السلام بود. اين حادثه تلخ هنگامى پديد آمد كه سپاه امام عليه السلام با پيروزى نهايى فاصله‏اى نداشت. پذيرفتن حكميت توسط امام عليه السلام نه تنها مانع پيروزى قريب‏الوقوع او شد؛ بلكه موجب بروز اختلاف در سپاه او و درگير شدن امام عليه السلام با بخش عمده‏اى از زبده‏ترين رزمندگانِ خود گرديد. براى روشن شدن اين موضوع، چند مسئله بايد موردبررسى قرار گيرد:

1. علّت پذيرش حكميت

نخستين مسئله اين است كه: چرا امام عليه السلام حكميّت را پذيرفت؟ مگر در حق بودن اقدامات خود ترديد داشت؟ اصولاً حكميّت ميان حق و باطل چه مفهومى دارد؟ آيا حكمت و سياست اقتضا نمى‏كرد كه امام عليه السلام در مقابل فشار بخشى از سپاه خود مقاومت كند و به حكميّت تن در ندهد؟

پاسخ اين است كه: آرى، مقتضاى حكمت وسياست، نپذيرفتن حَكميّت بود؛ ليكن امام عليه السلام بر اساس اسناد متقن تاريخى، به اختيار خود، حكميت را نپذيرفت؛ بلكه آن را بر وى تحميل كردند و مقاومت او در برابر اين پيشنهاد جاهلانه، نه تنها