دانش نامه امیر المؤمنین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ

مؤلفان: محمد محمدی ری شهری، محمدکاظم طباطبایی، محمود طباطبائی نژاد؛ مترجمان: عبدالهادی مسعودی، مهدی مهریزی، ابوالقاسم حسینی، جواد محدثی، محمدعلی سلطانی

جلد 6 -صفحه : 439/ 280
نمايش فراداده

بِعَهدِكَ، و لا تَختِلَنَّ عَدُوَّكَ؛ فَإِنَّهُ لا يَجتَرِئُ عَلَى اللّه‏ِ إلاّ جاهِلٌ شَقِيٌّ، و قَد جَعَلَ اللّه‏ُ عَهدَهُ و ذِمَّتَهُ أمنا أفضاهُ بَينَ العِبادِ بِرَحمَتِهِ، و حَريما يَسكُنونَ إلى مَنَعَتِهِ و يَستَفيضونَ إلى جِوارِهِ؛ فَلا إدغالَ و لا مُدالَسَةَ و لا خِداعَ فيهِ. 1 و اگر با دشمنت پيمانى نهادى و در ذمّه (بر گردن) خود، او را امان دادى، به عهد خود وفا كن و آنچه بر ذمّه گرفته‏اى، ادا كن و خود را چون سپرى در برابر پيمانت قرار بده؛ زيرا مردم بر هيچ چيز از واجب‏هاى خدا، به شدّتِ بزرگ شمردن وفاى به عهد، متّفق نيستند، با همه خواسته‏هاى گوناگونى كه دارند و رأى‏هايى مخالف همديگر كه دارند. و افزون بر مسلمانان، مشركان نيز وفاى به عهد را در بين خود لازم مى‏شمارند؛ چون زيان ناگوار پيمان شكنى را چشيده‏اند. پس در آنچه به عهده گرفته‏اى، خيانت مكن و پيمانى را كه بسته‏اى، مشكن و دشمنى را كه در پيمان تو است، فريب مده؛ زيرا جز نادانِ بدبخت، بر خدا دليرى نمى‏كند و خداوند، پيمان و ذمّه خود را امان قرار داده و از روى رحمت به بندگان، آن را بر عهده همه نهاده است و چون حريمى استوار ساخته تا در آن بيارامند و به آن، پناه ببرند. پس در پيمان، نه خيانت و نه فريب و نه مكرى در كار است.

اگر امام على عليه السلام اين اصل اساسى اسلام را نقض كند، چه انتظارى از ديگران مى‏توان داشت؟

ج ـ سلطه جاهلان ناسك

از ديدگاه امام على عليه السلام خطر سلطه جاهلان ناسك (عمل كننده به احكام شرع) كم‏تر از خطر عالمان فاسق نيست. اعتراف به خطا و نقض عهد در جريان حكميّت بدين معناست كه على عليه السلام سلطه جاهلان ناسكِ مبتلا به بيمارى عُجب و دنياطلبى و تعمّق (تندروى دينى) را كه به‏عنوان «قارى» شهرت پيدا كرده بودند،

نهج‏البلاغة: نامه 53.