زبان عبري يا سرياني يا هر دو زبان را فرا گرفت و اين تشويق و ترغيب سبب مي شد كه صحابه به جستجوي علم رو آورند ، چنانكه عبدالله بن عباس بنابر مشهور به كتب تورات و انجيل آشنايي پيدا كرد و عبدالله بن عمرو بن عاص نيز به تورات و به قولي نيز به زبان سرياني و قوت پيدا كرده بود . اين تاكيد و تشويق پيغمبر هم علاقه مسلمين را به علم افزود و هم علما و اهل علم را در نظر آنان بزرگ كرد ( 1 ) . اكنون وارد بحث در نقش مهم و مؤثر ايرانيان در علوم و فرهنگ اسلامي بشويم . هدف ما در اين كتاب توضيح نقش مؤثر ايرانيان در تدوين و تكوين علوم و فرهنگ اسلامي است آنچه گفتيم از باب مقدمه بود و ذكر آن را ضروري مي دانستيم . تكرار كرده و بار ديگر تأكيد مي كنيم كه : تمدن اسلامي از هيچ قوم به خصوص نيست ، بلكه از آن اسلام و مسلمانان است هيچ ملتي حق ندارد آن را به نام خود قلمداد كند ، چه عرب و چه ايراني و چه غير اينها . هر ملتي حق دارد سهم خود را مشخص كند .
در ميان علوم اسلامي ، اولين علمي كه تكون يافت . علم قرائت و پس از آن علم تفسير بود . علم قرائت مربوط به لفظ قرآن است كه چگونه خوانده شود ، و علم تفسير مربوط به مفاهيم و معاني كلام الله مجيد است .
در علم قرائت ، اصول و قواعد وقف و وصل و مد و تشديد و ادغام و غيره بيان مي شود ، بعلاوه بعضي از كلمات قرآن كريم كه به شكلهاي مختلف قرائت شده است ،
1. كارنامه اسلام ، صفحات 17 - . 18