ظهور ماني در اوايل عهد ساساني بوده است ، تولد ماني در بين النهرين واقع شده ولي خود او ايراني نژاد است . ماني ، زمان اردشير سر سلسله ساسانيان را درك كرده است و ظاهرا ادعاي پيغمبريش در زمان شاهپور اول پسر اردشير بوده است ، و مي گويند شاهپور تحت تاثير دعوت ماني قرار گرفت و لحظه اي مردد شد كه دين ماني را به جاي دين زردشت دين رسمي كشور قرار دهد ، اما بعد از اين انديشه پشيمان شد ( 1 ) و گويند تا حدود قرن هفتم هجري بقايايي از مانويان بوده اند .
بنابراين از طلوع تا انقراض مانويت در حدود هزار سال طول كشيده است . دين ماني در آغاز ، انتشار سريع و فوق العاده يافت ، آقاي تقي زاده مي گويد : تاريخ مانويان و دعات آنها و پيروانشان تا طغيان مغول خود داستاني دراز مي شود و فصول نمايان آن انتشار سريع مانويت است در عالم بحدي كه در حدود سنه 300 مسيحي يعني قريب يكربع قرن بعد از وفات ماني ، دين وي در سوريه و مصر و افريقاي شمالي تا اسپاني و مملكت گال جلوتر رفته ( 2 ) .