اسلام در بعد سياسى چه مكتب و مسلكى دارد و مبانى تفكر سياسى مسلمين چيست؟ سؤالى است كه بايد به آن پاسخ داد. سياست و حكومت، يكى از شاخه هاى امامت است، يعنى پيامبر و امام وظايف متعددى در قبال جوامع بشرى به عهده دارند كه يكى از آنها، رهبرى و زعامت جامعه است. اين رهبرى بر پايه تلقى خاص اسلام از انسان و جامعه و نيازمندى هاى آن است. تعريف زير از سياست و حكومت، توسط بعضى از نويسندگان مسلمان ارائه شده است:
همت گماشتن به اصلاح مردم، با ارشاد نمودن آنان به راهى كه در دنيا و آخرت موجب نجاتشان گردد و تدبير و تنظيم زندگى آنها بر اساس قسط و عدالت.»عدالت عبارت است از «دادن حق به صاحب حق» و مى دانيم كه حقوق افراد مختلف، از طرف خالق آنها، در هر زمينه، معين شده است و اصولاً كسى از پيش خود حق حكومت و حاكميت بر مردم را ندارد، مگر مأذون از طرف خداوند باشد. ابن خلدون در اين مورد مى گويد:
سياست و حكومت، عهده دارى امور خلق و خلافت از جانب خدا در ميان بندگان اوست و احكام خدا در ميان بندگانش، جز نيكى و مراعات مصالح مردم نيست.
سپس در تبيين نياز به آن و تقسيم بندى سياست مى افزايد: