قرآن در بيان ترازوي روز قيامت ميفرمايد: (وَالوزنُ يومئِذٍ الحقّ)[1]؛ در قيامت انسانها و اعمال آنها را با حق وزن ميكنند. پس در قيامت وزن «حق» است و «موزون» جان و عمل انسان خواهد بود، چون در توزين و سنجش، هم وزن لازم است و هم موزون. اگر جان و عمل از حق بهرهمند بود، سنگين ميشود، و گرنه سبك است. آنان كه ميزاني سنگين دارند، اهل نجات هستند، و سبكْ ميزانها اهل عذابند.
علي(عليه‌السلام) ميفرمايد: قبل از آنكه شما را با حق بسنجند، خود را با آن توزين كنيد، ببينيد سبك هستيد يا سنگين؟ كارتان به روال حق است يا نه؟ از حق شروع شده و براي حق است يا نه؟ انسان ميتواند تبهكاريهايش را براي ديگران توجيه كند، ولي نميتواند براي خود توجيه كند؛ (بَلِ الإنسانُ عَلي نفسِهِ بَصيَرةٌ * وَلَوْ ألقي معَاذيرَة)[2]، بلكه انسان بر نفس خويشتن بيناست، هر چند عذر تراشي ميكند.
«تاي» كلمه (بَصيَرةٌ) براي مبالغه است نه تأنيث، يعني خيلي بينا، مانند «تاي» «علّامة» كه يعني خيلي دانشمند. ممكن است انسان خود را از ديگران مستور كند و روي تبهكاريهاي خود پرده توجيه بكشد، ولي در پيشگاه جانش ميداند چه كرده و چه ميكند، گرچه عذر تراشي كند.
اگر خود را با حق سنجيدي و سنگين بودي شكرگزار خدا باش و آن راه را ادامه بده و اگر سبك بودي، توبه و استغفاركن، با حق مأنوس شو، سنگين شو و راه حق را ادامه بده.
[1] ـ سوره اعراف، آيه 8. [2] ـ سوره قيامت، آيات 15 ـ 41.